ÂH ALLÂH

Âh, âşıklarının dilinden düşmeyen bir sözcüktür. Onlar sürekli âh ederler. Şair iseler şiirlerinde sürekli âhı işlerler. Âh, hüzün, ıztırap, sıkıntı, yeis vs. kalbi hallerde kullanılan bir edattır. Gü...

Yazar: Nihat ÖZTOPRAK

SEVMEK RENGİNE BOYANMAKTIR

Rengine boyanmak, özellikle şairlerin şiirlerinde, yazılarında sık sık karşılaşılan bir tabirdir. Bu metinlerde kendi rengini terk etmekten ve başkasının rengine boyanmaktan söz edilir. Sözlüklerde re...

Yazar: Nihat ÖZTOPRAK

KLÂSİK TÜRK EDEBİYATINDA MAHLAS VE HULÛSÎ EFENDİ(K.S.)’NİN MAHLASI

Mahlas geleneği Mahlâs, şairin şiirdeki ismidir ve aynı zamanda şiire attığı imzadır. Türk edebiyatı geleneğinde hemen her şairin gerçek isminin dışında şiirlerinde kullandığı “mahlâs” diye adlandı...

Yazar: Nihat ÖZTOPRAK

HULÛSÎ EFENDİ (k.s.)’NİN HAKİKAT DİLİ

“İslam düşüncesiyle gelişen klasik şiirde ve tasavvuf şiirinde bilinmeyenlerin anlatılabilmesi için bilinenlerden ona karşılık bulmaya çalışma gayreti vardır.”   “Edebiyat sembolizmi ve mecazı d...

Yazar: Nihat ÖZTOPRAK

Seyyid Osman Hulûsî Efendi (k.s.)’de “Dedim-Dedi” Söyleyişi

Edebî metinlere canlılık ve akıcılık katan ve monotonluğu kaldıran uygulamalardan biri de “dedim-dedi” tarzıdır. Usta şairler bazen bir manzumenin tamamında bazen bir veya birkaç beytinde bilhassa mıs...

Yazar: Nihat ÖZTOPRAK

Hulûsî Efendi’nin Dil hazinesi

Atalarımızdan miras kalan zengin Türk dili bin yıllar boyunca çok çeşitli badireler atlatmıştır. Türk dili, çağlar boyunca çeşitli dillerle ilişki içinde parlak günlerinin yanında zaman zaman başka di...

Yazar: Nihat ÖZTOPRAK

MANZUM MEKTUP GELENEĞİ VE HULÛSÎ EFENDİ DİVAN’INDAKİ MANZUM MEKTUPLAR

Bir önceki yazıda Türk edebiyatında manzum mektup yazma geleneğinden bahsetmiş ve bu geleneğin takipçisi olarak Hulûsî Efendi (k.s.)’nin manzum mektuplarını işlemeye çalışmıştık. O yazıda ağırlıklı ol...

Yazar: Nihat ÖZTOPRAK

HULÛSÎ EFENDİ MEKTÛBÂT’INDA MANZUM MEKTUP GELENEĞİ

İslam edebiyatlarında olduğu gibi Türk edebiyatında da devlet büyüklerinin, din büyüklerinin, âlim ve şairlerin mektuplarının yer aldığı eserlere münşeât ya da mektûbât denir. Devlet adamlarının, şair...

Yazar: Nihat ÖZTOPRAK

Hasbihâl-i Hulûsî Efendi (k.s.)

İnsanoğlu hüzün sahibidir. Hüznünü bazen birileriyle paylaşır, dertleşir. Bazen kendi kendine dertleşir. Şairler bu işi çoğu zaman şiire de dökerler. Edebiyatta bu tarz şiirlere hasbihâl denir. hasbih...

Yazar: Nihat ÖZTOPRAK

AŞK SÂKÎSİ

Klâsik Türk edebiyatında şairler bir anlatım geleneği olarak “sâkînâme”ler yazmışlardır. Sâkî, Arapçada “su veren su dağıtan” demektir. Edebî terim olarak sâkînâme sâkîyi, şarabı, şarabın içildiği mec...

Yazar: Nihat ÖZTOPRAK

Hulûsi Efendi’nin Dîvân Oluşturma Sebebi

Dünyada sebepsiz bir yaprak bile kımıldamaz derler. Kâinatın yaratılışı bile Allah’ın Habibine duyduğu sevgi sebebiyledir. “Levlâke levlâke lemâ halaktu’l-eflâk/Sen olmasaydın, sen olmasaydın felekler...

Yazar: Nihat ÖZTOPRAK