Sultan Abdülmecid’in Sevgili Kızı Refia Sultan

Sultan Abdülmecid’in yedinci çocuğu olan Refia Sultan, 7 Şubat 1842 Pazar gecesi Beşiktaş Sarayı’nda dünyaya gelmiştir. Annesi, Sultan Abdülmecid’in ikinci ikbali olan Gülcemal Hanım’dı. Validesi Gülcemal Kadınefendi, yakalandığı verem hastalığından 15 Aralık 1851’de vefat ettiğinde Refia Sultan, henüz 9 yaşındaydı. Babası Sultan Abdülmecid, diğer çocukları gibi Refia Sultan’ın da iyi bir eğitim almasına özen göstermiştir.

Tüm şehzadeler ve sultanlara uygulanan gelenek gereğince 20 Eylül 1847 Pazar günü, ablası Fatma, kız kardeşi Cemile Sultan, ağabeyi (V.) Murad ve kardeşi (II.) Abdülhamid ile beraber Haydarpaşa’da yapılan Bed-i Besmele Töreni’nde Kur’an-ı Kerim okumasıyla, Refia Sultan’ın eğitim-öğretim hayatı başlamıştır. Eğitimi evlendikten sonra da devam etmiş, yüksek bir tahsil görmüştür. Kur’an-ı Kerim, ilmihal, akaid gibi dinî derslerin yanında Arapça, Farsça ve Fransızca öğrenmeyi de ihmal etmemiştir. Bu derslerden başka, hat sanatını öğrenmiş; müzik eğitimi almıştır.

Refia Sultan, akıllı ve bilge olduğu kadar, ibadetlerini yerine getiren, iffet ve namus sahibi bir kimse olarak da tavsif edilmiştir. Ayrıca son derece hassas, nazik, müşfik, mültefit ve hayırsever bir kişiliğe sahipti. İstanbul ve ülkenin değişik yerlerindeki din büyüklerinin türbelerine çeşitli hediyeler vakfetmiştir: Eyüp Sultan Türbesi için bir top çiçek çubuklu şal göndermiş ve bu şal, türbeye serilmiştir. Zindankapısı’nda bulunan Cafer Baba Türbesi’ne bir saat hediye etmiştir. Üzerinde “Refia binti Abdülmecid Han vakfıdır.” yazılı iki adet şalı, Peygamber Efendimiz’in kızı Hazreti Fatıma’nın sandukasına serilmek üzere yollamıştır.

Bunların yanında, sarayında çalışan ve hizmetlerini ifa eden hemen herkese, mühim inamlarda bulunmuştur. Ayrıca cariyelerine, maddî kıymeti oldukça fazla çeyiz takımları armağan etmiştir. Hayırseverliği ve yardımları bunlarla da sınırlı kalmamıştır: Karacaahmet’te, yöre halkının su ihtiyacının karşılanması için tulumba yaptırmıştır. Cömert kişiliği, dinî bayramlar ve özel günlerde doruğa çıkmıştır. Kurban Bayramlarında yakınlarına, cariyelerine, tekkelere ve daha başka yerlere koçlar ve koyunlar hediye etmiştir.

93 Harbi olarak bilinen 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı’nda yaralanan askerler ve savaş vesilesiyle yurtlarını terk etmek zorunda kalan Müslüman muhacirlerin ihtiyaçlarının karşılanması amacıyla açılan hayır kampanyalarına hatırı sayılır bağışlarda bulunmuştur. Öyle ki kardeşi Sultan II. Abdülhamid, onun hayırseverlik ve cömertliklerine kayıtsız kalmamış; “Şefkat Nişanı” ile taltif edilmiştir.

Refia Sultan, ömrünün henüz gençlik dönemini idrak ediyorken, 33 yaşında, amansız bir hastalığa yakalanmıştır. Günümüzde yumurtalık kisti olarak bilinen bir hastalıktı. Tedavisi için II. Abdülhamid Han bizzat ilgilenmiş, yerli hekimlerin yanı sıra Avrupa’dan da hekimler getirtmiştir.

Yapılan 12 ameliyat, sultana geçici bir rahatlama sağlasa da, sağlığına kavuşmasına yetmemiştir. Dermansız bir derde düşen Refia Sultan, manevî yollarla da hastalığına çareler aramıştır. Peygamber Efendimiz’in ruhaniyetine müracaat etmiş, bir ariza/dilekçe yazmıştır. Maalesef beş yıl süren hastalık süreci, 4 Ocak 1880 tarihinde vefatıyla sonlanmıştır. Tersane-i Amire’den tahsis edilen bir gemiyle Sirkeci’ye getirilen cenazesi devlet adamları, ulema, şeyhler ve halktan oluşan kalabalık bir cenaze alayı eşliğinde Yeni Cami avlusundaki Hatice Turhan Valide Sultan Türbesi’ne defnedilmiştir. Kabri, Annesi Gülcemal Kadınefendi’nin başucundadır.