Kitaplık: Osmanlıca Dîvân-ı Hulûsî-i Dârendevî

Dîvân-ı Hulûsî-i Dârendevî Osmanlı Türkçesiyle basıldı

Âlim, mutasavvıf ve dîvân şairi Es-Seyyid Osman Hulûsi Efendi’nin Dîvân-ı Hulûsî-î Dârendevî adlı eseri, 40 yıl sonra yeniden orijinal diliyle yayımlandı. 20. yüzyıl mutasavvıf ve dîvân şairi Hulûsi Efendi, henüz çocuk yaşta kaleme almaya başladığı Dîvân’ı, adına kurulan Es-Seyyid Osman Hulûsi Efendi Vakfı tarafından rik’a hattı kullanılarak Osmanlı Türkçesiyle yazıldı.

Orijinal nüshaları esas alınarak Hattat Cafer Kelkit’e beş yıl süren uzun bir çalışmanın ardından yazdırılan Dîvân-ı Hulûsî-î Dârendevî, kaynak bir eser olarak kültür, edebiyat ve ilim dünyasının istifadesine kazandırıldı.

Hulûsi Efendi’nin yazdığı Dîvân’ın, Cumhuriyet Dönemi’nde kaleme alınan ve Türkiye Yüzyılı’nda Osmanlıca neşredilen önemli eserlerinden ve Dîvân edebiyatı için temel kaynaklarındandır.

Eserin basımıyla ilgili olarak Es-Seyyid Osman Hulûsi Efendi Vakfı Genel Müdürü Abdullah Süren şu açıklamalarda bulunmuş: “20. yüzyılda yetişmiş âlim, fâzıl, mutasavvıf bir dîvân şairi olan Es-Seyyid Osman Hulûsi Efendi, kalbine ilhâm olunan ilâhî manaları şiir formunda kaleme almış, beslendiği kültürel muhit sebebiyle Osmanlı Türkçesiyle şiirlerini oluşturduğu dîvân nüshasına yazmıştır.

Bu şiirler içerisinde Arapça, Farsça kelimler ve Osmanlıca terkipler bulunduğu için doğal olarak İslâm harfleriyle yazılıp okunması, gerek mana gerekse edebî nizam açısından çok önemlidir. Osmanlı döneminde, dîvân edebiyatımız alanında neşredilen eserlerin hepsi İslâm harfleriyle Osmanlı Türkçesi olarak yayımlanmıştır. Yazıldığı gibi okunması için bu işlem bir zaruret olmuştur.

Vakfımız tarafından daha önce Latin harfleriyle birkaç kez baskısı yapılan Dîvân’ın bu nüshası orijinalitesine uygun hüsnü hatla yeniden yazılarak kültür, edebiyat ve ilim dünyasına bir kaynak eser olması amaçlanmıştır. Kültürde devamlılık esastır.

Dolayısıyla dîvân dilinin yaşadığı döneme tanıklık etmesi ve gelecek nesillere yazımı, manası ve muhteviyatıyla aktarılması için eserin Osmanlı Türkçesiyle (İslâm harfleriyle) yayımlanması tercih edilmiştir. Hâlihazırda Türk-İslâm dünyasında birçok okuyucunun bu harflere olan aşinalığı ve kullanım, öğrenim alışkanlıkları bakımından rik’a hattı ile yazılan bu nüshanın aziz milletimize hayırlı olmasını diliyoruz.”

“Beş Yılda Tamamladığım Çok Kıymetli Eser”

Sivas Cumhuriyet Üniversitesi İslâm Tarihi ve Sanatı Bölümü Öğretim Görevlisi Hattat Cafer Kelkit de 5 yıldır üzerinde çalıştığı eserin basımından duyduğu memnuniyeti dile getirerek şunları belirtmiş: “Hat sanatının, İslâm tarihi boyunca Kur’ân-ı Kerim’den ilham alan hattatların çalışmalarıyla âyetleri, hadisleri ve anlamlı sözleri en güzel şekilde yazıya geçirmek için geliştirilmektedir.

Rik’a hattı ile kaleme aldığım Dîvân-ı Hulûsî-î Dârendevî’yi, bölüm başlıklarında celî, sülüs, nesih ve ta’lik, hat çeşitlerini de kullanarak ikmal ettim. Uzun zamandır üzerinde çalıştığım bu Dîvân’ın Arapça, Osmanlıca ve Farsça lügatlarını esas alarak yazılmasına dikkat ettim. Ortaya çıkan bu kıymetli eser bundan sonraki çalışmalar için, sanat ve edebiyat camiası için esaslı bir kaynak olacağına inanıyorum.”

“Edebiyat çevreleri açısından çok kıymetli olduğunu düşünüyorum”

Sivas Cumhuriyet Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Âlim Yıldız ise Dîvân’ın yeniden orijinal diliyle basılmasının çok önemli bir kaynak olacağını ifade ederek şu açıklamalarda bulunmuş: “Hulûsi Efendi’nin 20. yüzyılda meydana getirmiş olduğu bu Dîvân, edebiyat tarihimiz açısından oldukça önemlidir. 19. yüzyıldan sonra Batı edebiyatı edebiyatımıza girmiştir. Geleneksel edebiyatımızdan kopmalar olmuş ve artık eser verilemez duruma gelinmiş.

Her ne kadar adı dîvân olsa da yakın tarihlerde çıkanların Batı tarzında eserler olduğunu görüyoruz. Bu açıdan bakıldığında Hulûsi Efendi’nin Dîvân’ı edebiyat tarihimiz açısından çok kıymetlidir. Yeniden orijinal diliyle basılmasını edebiyat çevreleri açısından çok kıymetli olduğunu düşünüyorum. Üniversitemiz Öğretim Görevlilerinden Hattat Cafer Kelkit’in bu eseri hüsn-i hatla yazmış olması da kültürümüze hizmet açısından önemlidir.”

“Emeği geçenleri kutluyorum”

Son olarak, Hulûsi Efendi’nin kıymetli bir mutasavvıf olduğunu, klâsik Türk edebiyatı geleneğini 20. yüzyılda devam ettirerek hacimli bir dîvân ortaya koyduğunu ifade eden Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü Öğretim üyesi Prof. Dr. Nihat Öztoprak da şu ifadelerde bulunmuş: “Dedesi Şeyh Hâmid-i Velî Hazretleri’nin manevî ve sanat ikliminde yetişen Osman Hulûsi Efendi, ataları gibi şiire meyletmiş, şiirle konuşmuş, şiirle cevap vermiş, şiirce hayat yaşamış bir âlim ve mutasavvıf şairdir.

Şiirin yerini nesre bıraktığı bir dönem olan 20. yüzyılda o, şiirle fikirlerini kalıcı hâle getirmiş, bedenen ulaşamadığı yerlere şiirle ulaşmıştır. Şiiri bırakmamış hem de hacimli sayılabilecek bir dîvân oluşturarak dîvân ve tekke şiir geleneğini devam ettirmiştir. Şimdi eserin Osmanlı Türkçesi ile yayımlanması çok güzel bir hizmettir. Bu anlamda emeği geçenleri kutluyorum.”