3. Ahmed’in İki Hanım Kızı: Küçük Ayşe Sultan

Küçük Ayşe Sultan

Annesi, Emine Kadın’dır. Sultan III. Mustafa’nın kız kardeşidir. Aynı devirde yaşayan Sultan II. Mustafa'nın aynı isimdeki kızından ayırt etmek için kendisine Küçük Ayşe Sultan denmiştir. Doğum tarihi muhtemelen 1715’tir. Babası III. Ahmed, onu 4 Ekim 1728 tarihinde Kunduracızade İstanbullu Mehmed Paşa ile evlendirdi.

Halep valiliğinin ardından sadrazam olan eşinin 1737 yılında vefat etmesi üzerine ilk evliliği sona erdi. 1740’ta Sadrazam Topal Osman Paşa'nın oğlu Ahmed Râtıp Paşa ile ikinci izdivacını gerçekleştirdi. Kocası düğünden 3 sene sonra kaptan-ı deryalığa getirildi; lakin ertesi yıl azledildi.

1758’de Hatip Paşa’nın dar-ı bekaya irtihal etmesiyle, Ayşe Sultan ikinci kez dul kaldı. Aynı yıl Sultan III. Mustafa, kız kardeşini eski çuhadar ve mutemet Tırhala Sancakbeyi, Vezir Silahdar Mehmed Paşa ile evlendirmek için harekete geçti. Mehmed Paşa, bir adamını vekâleten İstanbul’a yolladı ve Ayşe Sultan ile nikâhını kıydırdı.

Bilahare kendisi de Dersaadet’e geldi ve düğüne iştirak etti. Düğün merasimi, 16 Ocak 1758 tarihinde Hekimbaşı Sarayı’nda tertiplendi. Silahdar Mehmed Paşa çeşitli vazifelerde bulunduktan sonra, Sultan III. Mustafa tarafından 1770 yılında sadrazamlığa getirildi. Ayşe Sultan, 1776 yılında baki âleme göç etti.

Cenazesi, Yeni Cami haziresindeki Hatice Turhan Sultan Türbesi’ne defnedildi. Rukiye adında bir kızının olduğu nakledilmektedir. Birçok hanım sultan gibi, hayır ve hasenatta bulunmayı severdi. Fakir fukara, garip gurebaya yardım maksadıyla İstanbul ve taşrada vakıflar, aşevleri, fırınlar ve dükkânlar açtırdı; buralara külliyetli bağışlarda bulundu.

1742’de Konya’da bir çeşme, aşevi ve kütüphane vücuda getirtti. 1753’te İstanbul’da bir okul ve hastane inşa ettirdiği, 1758’de yine İstanbul’da bir çeşme inşa ettirdiği de rivayet edilmektedir.

Saliha Sultan

21 Mart 1715’te dünyaya geldi. Osmanlı sarayındaki âdet gereğince erken yaşlarda evlilik hayatına adım attı. Babası tarafından 1728’de Deli Hüseyin Paşa’nın oğlu Revan Muhafızı Vezir Sarı Mustafa Paşa ile evlendirildi. Sarı Mustafa Paşa’nın 1731’de ölmesiyle ilk evliliği bitti. Uzun bir aranın ardından, 1740’ta, babası III. Ahmed’in yerine tahta çıkan I. Mahmud tarafından Abdi Paşazade Ali Paşa ile ikinci izdivacını gerçekleştirdi.

Bu evliliği de ilki gibi kısa vadeli oldu; çünkü kocası Ali Paşa, İran seraskeri iken 1744’te vefat etti. Kardeşi III. Mustafa padişah olunca bekâr olan tüm kız kardeşlerini evlendirme yoluna gitti. Saliha Sultan’ı da 1758 yılında Sadrazam Ragıp Paşa ile evlendirdi.

Ragıp Paşa, 6 sene 3 ay sadrazam olarak devlete hizmet etti. İzdivaçtan beş yıl sonra eşi Ragıp Paşa’yı kaybetmesiyle üçüncü kez dul kaldı. Bir yıl sonra Padişah III. Mustafa’nın talebiyle, eski yeniçeri ağaları ve kaptan-ı deryalarından olan Vezir Mehmed Paşa ile dördüncü izdivacına, evet dedi.

1771’de Mehmed Paşa’nın da vefat etmesiyle son kez dul kaldı. Bir daha da kimseyle evlenmedi. Zaten kendisi de bundan sekiz yıl sonra, 1778 yılının Ekim ayında dünyadan ayrıldı. Fani bedeni, Eyüp el-Ensari Türbesi kapısına, şadırvan avlusuna gömüldü.

Kabri, 1897 Dömeke Savaşı kahramanı Ethem Paşa’nın kabrinin sağ tarafındadır. Lahdi, şekil yönünden emsalsiz olup, yekpare mermerden oyularak meydana getirilmiştir. Mallarının bir kısmı vefatını müteakip satılarak borçlarını kapatmak için kullanıldı. Kalanları da hazineye aktarıldı.

Bir erkek, üç kız çocuğu sahibi olduğu kayıtlarda geçmektedir. Bunlardan, Ahmed’i 1736’da kaybetti. Kızı Ayşe Sultan’ı da küçük yaşlarda, 1753/54’te yitirdi. Diğer kızları da genç yaşlarında fani hayattan koptular.