Özür Dilemek İnsanî Bir Erdemdir

Özür dilemek; insanî, ahlâkî, olmazsa olmaz bir değer... Samimiyet, hatayı kabul etme, telafi etme çabası, af dileme, pişmanlık ifade eden insanî bir değer.

Hatasız insan var mı? Daha doğrusu insan ilişkilerinde hata yapmamak veya çatışma yaşamamak mümkün mü? Elbette zaman zaman iletişim hâlinde olduğumuz insanların hoşuna gitmeyen birtakım davranış ve konuşmalarımız olabilir. Yanlış anlaşılmalar, uygun olmayan davranışlar, gerginlikler, öfke patlamaları insan ilişkilerinde çatışmalara zemin hazırlar ve istenmeyen sonuçların ortaya çıkmasına sebep olabilir. Peki, bunların önüne nasıl geçebiliriz? Çok basit bir çözümü var. Hatta insanın içini ısıtacak kadar önemli: Özür dilemek…

Özür dilemek; çatışmaları azaltır, insan ilişkilerini olumlu anlamda onarır. Günlük hayatımızda, özür dileyen insanları görebildiğimiz gibi, özür dilemeyi bilmeyen ya da özür dilemeye gerek duymayan insanları da görüyoruz. Peki, bazı insanlar neden özür dilemezler? Empati kurmamak, karşıdaki kişinin kırılmasını önemsememek, kendisinin hatasız olduğunu düşünmek, hatasını görmemek, özür dilemenin kendi itibarını zedeleyeceğini düşünmek, özür dilemenin affedilmesi için yeterli olmayacağını düşünmek…

Özür dilemek büyük bir erdemdir. Samimiyet ister, sıcaklık ister…

Özür dilemek, sosyal bir gerekliliktir. Bizler insan olarak mükemmel değiliz. Bu nedenle, özür dilemek, bizim bir insan olduğumuzu ve hata yapmanın insan olmanın bir parçası olduğunu kabul etmemize yardımcı olur.

Özür dilemek, iyi bir insan olmaya katkı sağlar. Özür dilemek insanın itibarını sarsmaz. Kişi, hatasının farkına vardığı için kendisine ders çıkarabilir.

Özür dilenmesi gereken kişi aslında mağdurdur. Özür dilemek, mağdurun onurunu geri kazanmasına, çatışmanın ortadan kalkmasına ve ilişki bağlarının güçlenmesine katkı sağlar. Bu arada, mağdurun özrü kabul etmesi ve ılımlı bir tavır içinde olması da en az özür dilemek kadar önemlidir.

Bazı insanlar özür dilemeyi bilmediği gibi, bazı insanlar da yapılan özür dilemeyi kabul etmeyi bilmiyor. Özür dilemenin kabul edilmemesi, nazikçe karşılanmaması tüm süreci boşa götürecektir. Özür dilenmesi gereken kişinin kırgınlığının geçmesi, anlaşıldığını hissetmesi için belli bir zaman gerekebilir. Yani, hatalı kişiler sabırlı olmalı, mağdurun ve ilişkinin iyileşmesine zaman tanımalıdır.

Özür dilemek, hatasını kabul etmektir. Belki yapılanı telafi etmeyecektir ama karşıdakine hatamı kabul ediyorum, üzgünüm ve beni mazur gör mesajı verir. Burada karşıdakine, hatamı geri alamayacağım ama yaptığım hatadan dolayı pişmanım mesajı da verir.

Özür dileyen kişi, hatasının farkındadır; ilişkinin devamı için yapılması gerekenin bu olduğunu bilir. Kişi, aynı zamanda hatanın tekrar etmeyeceğini ve daha dikkatli olacağını vadeder.

Özür dilemek, günlük hayatımızın bir parçasıdır. Yolda yürürken birine çarpmak özür dilemeyi gerektirdiği gibi, kalp kırmak, sözünde durmamak, kötü söz söylemek de özür dilemeyi gerektirir. İfade ettiğimiz gibi, bu durumlarda özür dilemek insan olmamızın bir gereğidir ve güzel bir erdemdir.

Özür dilemek, kişinin kişiliğine zarar vermez ve imajını zedelemez. Bunun tersini düşünenler özür dilemezler. Aslında yapılan bir davranış için özür dilenmiştir. Yani kişinin kişiliği, karakteri ile ilgili bir durum yoktur.

Özür dilemek, öğrenilen bir erdemdir. Anne ve baba tarafından çocuğa kazandırılması gerekir. Anne ve babalar, özür dilemenin sağlıklı bir ilişki için gerekli olduğunu çocuklarına kazandırmalıdır. Tabii ki her konuda olduğu gibi bu konuda da anne, baba ve yetişkinler kendileri uygulayarak çocuğun da öğrenmesini ve uygulamasını sağlamalıdır. Özür dileme ve özür kabul etme konusunda sorunlar yaşayan bir aile, çocuklarına bu konuda olumsuz örnek olmuş olacaktır.

Hatanın olmadığı, hiç kimsenin kalbinin kırılmadığı bir dünya, bir ilişki var mıdır? Hiç kimse mükemmel olmadığına göre, hata yapmak da hayatımızın bir parçası olduğuna göre insan ilişkilerinde özür dilemek de gayet normaldir.