Tarihin En Uzun Şiiri: Ayasofya

Ayasofya... Hem herkese ait hem hiç kimsenin... Bin 500 yıllık mabedin korosu ilk günkü gibi renkli ve İstanbullu. Bu dünya mirasını ayakta tutan sadece teknik öğeleri değil Bizans'ın ve Osmanlı'nın menkıbeleri aslında.

Halkın hafızasında yaşayan Ayasofya renkleri, mozaiklerden mihraba, Ioustinianos'tan Fatih Sultan Mehmed'e birçok ismin, hayatın hâlâ değişmeyen dekoru aslında. Bu, eski zaman ülkesi için şüphesiz çok şey söylendi, yazıldı, çizildi. Şimdi de sanat tarihi birikimiyle Dr. Sedat Bornovalı, modası geçmeyen yekpare bir ânın seslerini derliyor, yapıyı mimarî paletle boyuyor. “turizminsesi” sitesinde kitap hakkında yapılan bir değerlendirmede şu ifadelere yer verilmiş:

“Kitap hem Türk hem yabancı arşivlerden elde edilmiş, birçoğu bugüne kadar gözlerden uzak kalmış tarihi görünümler ve özgün fotoğraflarla görsel bir şölen olarak da kendini gösteriyor, okunuşu bu görsellerin de eşliğinde daha keyifli hale geliyor.

Kitabın akademik içeriği ve bilgi yoğunluğu yazarın bir öğretim üyesi olduğunu ilk anda fark ettirirken, Bornovalı bütün bu birikimi akıcı ve kolay okunur biçimde sunuşuyla uzun yıllardır icra ettiği rehberlik mesleğini satırlara yansıtıyor.

Başlangıçta doğal olarak görsel yönü kısıtlı bir tarih bölümü var. Bugünkü Ayasofya oluşana değin geçen aşamaları buradan öğreniyoruz. Hemen ardından günümüz Ayasofya'sında sürükleyici bir yolculuk başlıyor. Daha içine girmeden bile neler gözlemlememiz gerektiğini, bugüne değin neleri gözden kaçırdığımızı öğreniyoruz.

Sayfaların arasında gezerken taşçı işaretlerinden, mermerlerdeki damarlara, yüzyılların bıraktığı izlerden Osmanlı’nın her biri sanat eseri niteliğindeki katkılarına değin birçok ayrıntı gözlerimizin önünden akıp gidiyor. Ayasofya’yı defalarca gezsek bile dikkatimizden kaçabilecek birçok ayrıntı titizlikle seçilmiş görsel ayrıntılar sayesinde okura bir altın tepside sunuluyor.

Belki de Ayasofya gibi olağanüstü bir yapı kendi ülkemizde olduğu için alıştığımızdan, dikkatle bakmadığımız için Dr. Sedat Bornovalı'nın bizim için yaptığı yapı okuması bizler için çok daha kıymetli hale geliyor.

Her biri ayrı birer kitapçık olabilecek şekilde özenle derlenmiş olan "Kapılar", “Mozaikler" ve "Taşlar" bölümleri bugüne kadar Ayasofya’yı anlatan hiçbir kitapta gözlemediğimiz kadar ufuk açıcı şekilde açıklanmış. Her bölüm her biri için ayrı bir ziyaret yapıp Ayasofya'da günler geçirmeyi haklı çıkaracak ayrıntılar sunuyor.”

Yazar ise kitabın hazırlanış safhasıyla ilgili olarak önsöz bölümünde şunları belirtmiş: “Ayasofya’ya ilk gidişimden (götürülüşümden) bu yana 40 yıldan fazla zaman geçmiş. Her fırsatta gezmeye, gezdirmeye devam ettim. Şansım yaver gitti sorduğum soruların birçoğunun yanıtını aldım. Aldığım yanıtların bir kısmını da paylaşmak görevdir düşüncesiyle, kuşkusuz zor bir görev ama bu satırları yazma kararı doğdu.

Bu arada da çok uzun yıllardır biriken Ayasofya derlemeleri de yavaşça bir araya geldi ve elden geldiğince sadeleşince de izleyen sayfalardaki metin ortaya çıktı.”

Timaş Yayınları arasında çıkan eserde Ayasofya Nedir Neresidir, ana başlığı altında Birinci Ayasofya, İkinci Ayasofya, Üçüncü Ayasofya, Cepheler alt başlıklarına yer verilmiş. Daha sonra Önce 1500 Yıllık Bir Cevelan ile Ayasofya’ya İlk Adım ana başlıkları yer almış. Kimler Yazdı Kimler Çizdi ana başlığının altında da Kimler Çizdi, Nasıl Ayakta Duruyor, Kendi Gözümüzle Görmeye Devam Edelim alt başlıkları bulunuyor. Diğer ana başlıklar ise Mozaiklerin Işıltılı Dünyası, Asırlardır Osmanlı’ya Emanet ve Sonrası şeklinde sıralanmış.

Tarihin En Uzun Şiiri Ayasofya

Timaş Yayınları

Tel: 0212 511 24 24