Kitabın adı: Kurtuba’nın Altın Çağı

Yazar: Nurettin Taşkesen

Yayınevi: Mihrabad

Yayın yeri ve yılı: İstanbul/2020

Sayfa sayısı: 234

Yaş aralığı: 14+

İşlenen konular: Endülüs kültür ve medeniyeti… Kıskançlık, vefa, sadakat…

Yazar, eserine “Endülüs acaba sekiz asır süren uzun bir rüya mıydı?” diye başlar. Bu soruyu sormakta da haksız değildir. Gerçekten de Endülüs bir rüyadır. Hem de öyle bir rüya ki hiç bitmemesi istenen rüyalardan. Ama maalesef bitmiştir. İslam kültür medeniyetinin bu muazzam hazinesi iç karışıklıklara ve mücadelelere kurban edilmiştir.

Kurtuba’nın Altın Çağı, belgesel bir roman şeklinde kaleme alınmış. Yani daha çok tarihî bir belgesel… Elbette romana has unsurlarda -Hafsa ve Kasım’ın aşkı- bir çeşni olarak serpiştirilmiş.

Önce Endülüs hakkında bilinmesi gereken birkaç hususu belirtelim: Endülüs o zamanki Avrupa’nın hayranlıkla takip ettiği bir ilim ve medeniyet beşiği. Kitapta yer alan bilgilere göre Avrupa saraylarındaki kütüphanelerde yer alan 70-80 civarındaki esere karşılık sadece Endülüs halifesi II. Hakem’in kütüphanesinde 400 bin cilt kitap bulunuyor. Yine Avrupa’nın ilk kâğıt fabrikası Endülüs’te. Bu beraberinde ilmin de çok ileri noktada olduğunun göstergesi. Astronom ve coğrafya âlimleri Mecriti ve İdrisi, tıp âlimi ve cerrah Zehravi -Avrupalılar ona Albucasis diyor- yine tıp ve felsefede İbn-i Rüşd ve daha pek çok âlim bu coğrafyada yetişmiş ve eser vermiş. Endülüs ve özelde Kurtuba mimariden şehir planlamasına, giyim kuşamdan mutfak kültürüne, müziğe, modaya ve temizliğe varıncaya kadar her alanda zirvede olan bir kültür ve medeniyet. Temizlik dedim de Avrupa temizliğin ne olduğunu bilmezken sadece Kurtuba’da 800 hamam var ve temiz su şebekeleri evlerin içine kadar ulaşmıştır.

Endülüs’le alakalı daha pek çok şeyi Endülüs tarihinde uzman İbni Beşküval’in ağzından dinleriz romanda. Onu konuşturan da Kasım’dır. Kasım yukarıda bahsettim Hafna’nın aşığı. Aynı zamanda ilim aşığı bir genç. Arkadaşı Velid. Velid’in babası vali konağında yüksek maaşla çalışan bir memur onun amcasının oğlu da İşbiliye valisinin vezirlerinden. Kasım’ın babası ise orta halli bir esnaf ve Velid’in babasının arkadaşı. Bu dostluk sayesinde Velid ve Kasım birlikte büyüyorlar hatta birlikte eğitim alıyorlar. 26 yaşına geldiklerinde de Kurtuba’da eğitimlerine devam etmek için yola çıkıyorlar. İşte İbni Beşküval ile yolları Kurtuba’da kesişiyor. Onun ders halkasına katılıyorlar ve biz artık Endülüs ile ilgili bütün bilgileri bu şekilde öğrenmeye başlıyoruz. Ta ki sarayın bahçesinden gelen güzel namelere kadar. Bu ses Hafsa’nın sesidir. Velid o sesi merek eder ancak Hafsa ile tanışmak ilk Kasım’a kısmet olur. Fakat bu tanışma ve kalplerin birlikteliği beraberinde yıllar sürecek ayrılıklara da gebedir. İşte aşk, sadakat ve ihanet üçgeninde Endülüs ve Kurtuba.

İyi okumalar.