II. Mahmud Han’ın başkadınefendisidir. 4 Ocak 1793’te doğduğuna yönelik rivayet vardır. Ama geçmiş hayatı ve biyografisine ilişkin fazla net ve sağlıklı bir bilgi yoktur.

1809 yılında Sultan II. Mahmud’un ilk çocuğu olan Fatma Sultan’ı doğurmuştur. 7 Ocak 1815’te Emine Sultan’ı, ardından da Şehzade Osman’ı dünyaya getirmiştir. Ancak Nevfidan Kadınefendi’nin evlatları uzun yaşamamış, erken yaşlarda dünyadan ayrılmışlardır.

O da annelik duygusunu, II. Mahmud’un şair kızı Adile Sultan’a manevî annelik ederek gidermiştir. Annesi Zernigâr Kadın vefat edince Sultan II. Mahmud, Adile Sultan’ı büyütme vazifesini Nevfidan Kadın’a vermiştir. Nevfidan Kadın, ona öz annesini aratmayacak ölçüde şefkatle yaklaşmış; yetişmesi, terbiyesi ve eğitimi için itina göstermiştir.

Adile Sultan, Divan’ında, Nevfidan Kadın’ın üzerindeki analık hakkını şöyle teslim ve takdir etmiştir:

Sonra oldu Nevfidan Kadın bana

Kendi evladı gibi sâdık ana

Kimseye çeşmim yaşım sildirmedi

Vâlidem olmadığını bildirmedi

Nevfidan Kadın, zevci Sultan Mahmud’u Haziran 1839’da ahirete uğurladıktan sonra hacca gitmek için yeni padişah Abdülmecid’den izin istemiştir. Sultan Abdülmecid’in müsaade etmesi üzerine hacca gitmiş ve Sultan Mahmud’un Hoşyar Kadın’dan sonra hacca giden ikinci kadını olmuştur. Hac görevini yerine getirmesinin ardından, 1842’de İstanbul’a avdet etmiştir.

Haciye olduğunu dört köşeli mührünün üstüne kazdırdığı şu ifadeler içerisinde de belirtmiştir: “Sultan Mahmud cennet-mekânın Devletlü Haciye Nevfidan Başkadın Hazretleri”

Nevfîdan Kadın, üvey evladı Sultan Abdülmecid’den büyük sevgi ve saygı görmüştür. Abdülmecid Han, tıpkı Hoşyar Kadınefendi gibi babasının diğer eşlerine gösterdiği hürmet, muhabbet ve hizmeti, Nevfidan Kadınefendi’den de esirgememiştir.

Nevfidan Kadınefendi, maneviyatı çok kuvvetli, dindar bir kadındı. Fakir fukarayı korur kollar, muhtaç ve gariplere her zaman yardım ederdi. O kadar ki şefkat ve merhamet kanatları, yardımsever kolları, Mekke ve Medine’ye değin uzanmış, oradaki fakirlerin ihtiyaçlarını karşılamak üzere de vakıflar kurdurmasına yol açmıştı. Tabii bu hissiyat ve melekeler, sadece Nevfidan Kadınefendi’de değil, Osmanlı hanım sultanlarının pek çoğunda ziyadesiyle vardı.

Nevfidan Kadın’ın hayatla ve tüm sevdikleriyle vedalaşma tarihi, 27 Aralık 1855’tir. Kabri, sevgili eşi Sultan Mahmud’un türbesi içerisindedir. Padişahın diğer eşleri gibi o da dünya ahiret zevcini son yolculuğunda yalnız bırakmamıştır.

Banisi olduğu veya tamir ettirdiği hayratı ise şunlardır:

İstanbul Eminönü’nde Nevfidan Kadın Camii’ni tesis ettirmiştir. Fatih semtindeki Çürük Elma Mescidi’ni ihya etmiştir. Üsküdar Bülbülderesi Caddesi üzerinde, Feyziye Camii civarında imar tarihi belli olmayan, Nevfidan Hatun Mektebi adıyla bir mektep inşa ettirmiştir. Bunun haricinde, Fatih semtindeki Çarşamba bölgesinde bulunan Murat Molla Mesnevihanesi’ne bir sarnıç; Üsküdar’a bağlı Sarıgazi köyüne de bir çeşme yaptırmıştır.

Topkapı Sarayı’nın avlusunda bulunan ve Nevfidan Kadın’a ait olan kitabeden anlaşıldığına göre, Muharrem ayında aşure geleneğinin yeniden canlanmasında da büyük rol oynamıştır. Bununla alakalı Prof. Nurhan Atasoy’un aktardığı; Nevfidan Kadın’ın, analarından uzakta olan Zülüflü Baltacılara aşure pişirilmesi için vakıf kurdurduğu kaydını buraya not etmek anlamlı olacaktır.