Namaz Mü

Edebiyat , 193.Sayı

Paylaş

Namaz Mü'minin Mi'râcıdır

Namaz; Cenab-ı Hakk'ın divanına duruş¸ her türlü dünyevî duygu ve düşünceyi tekbir alırken elleri kulak hizasına kaldırarak elinin tersiyle bir nevi arkaya itiştir. Bu samimiyet ile başlayan namaz¸ kulun Allah'a en yakın olduğu zamandır. Onun için "Namaz mü'minin mîracıdır."¹ buyrulmuştur. Mirac sırasında Sevgili Peygamberimiz (s.a.v.) nasıl ki¸ Allah yakınlığının son noktasını yaşamışsa¸ Müslüman için de namaz¸ Allah'la beraber olmanın yoludur.

Namaz¸ kalbin ve bedenin her türlü kirlerden¸ Müslümanın olumsuz duygu ve düşüncelerden temizlendiği bir rahmet suyudur. Bir hadiste Sevgili Peygamberimiz (s.a.v.): "Evinizin önünden akan bir nehir olsa¸ günde beş defa bu nehirde yıkansanız¸ üzerinizde kirden pastan hiç eser kalır mı? İşte beş vakit namaz böyledir¸ günahları siler süpürür."² buyurulmuştur. Yani namaz insanın ruhunu yıkar¸ kalbini saf ve temiz hâle getirir.

Cenab-ı Hakk'ın büyük bir rahmet ve bereket iklimi olan namaz ibadeti için o manevî atmosfere girerken kalbî hazırlığımızı gözden geçirmek durumundayız.

Rabb'imiz "Secde et ve yaklaş!"³ buyuruyor. Bizim her secdemiz Cenab-ı Hakk'a yakınlığımızı artırmalı. Bizim toprakla olan temasımız¸ Rabb'imizin huzurunda eğilmemiz¸ yere kapanışımız manevî yücelişimiz olmalı.

Bir ayet-i kerimede;

"Namazı kıl. Muhakkak ki namaz¸ hayâsızlıktan ve kötülükten alıkoyar."⁴buyrulmuşken¸ namazlarımız bizi nefsanî heveslerden¸ şeytanî vesveselerden¸ ruhî alçaklıklardan kurtarıp¸ uruc ettirmeli. Namazımız miracımız olmalı.

Peygamberimiz (s.a.v.) kutsal Mirac yolculuğunda¸ Cenab-ı Allah'tan ümmetine¸ Hz. Musa (a.s.)'nın on emrine benzeyen on iki emri⁵¸ beş vakit namazı¸ Bakara Suresi'ni son iki ayetini¸ yani halk arasında "Âmenarrasûlü" olarak bilinen bölüm ve Allah'a şirk koşmanın dışında¸ büyük günahların affedileceği müjdesini getirmiştir.

Mirac Sadakatimizin İşareti Olmalı

Mirac denince şüphesiz akla gelen bir iki çağrışımdan biri¸ bu konuda Hz. Ebu Bekir (r.a.)'in gösterdiği çağlar üstü örnek tavırdır. Bunu aktarmadan geçersek¸ Mirac'ın bize bıraktığı önemli bir dersi görmemiş ve almamış oluruz. "Semavî yolculuğun dönüşünde Rasûlullah (s.a.v.)¸ bu "gece yolculuğu/isrâ" sırasında ruhî-manevî alanda başından geçen durum ve olayları etrafındakilere anlattığında¸ kendisini dinleyenlerin ayrı ayrı tepkisi değişik şekiller altında tezahür etmiştir.

Bunların bazıları kendisini alaya almışlar ve ondan Kudüs şehrinin görünüş ve durumunu anlatmasını istemişlerdi. Diğer bir kısmı¸ günlerdir gelmesini bekledikleri ticaret kervanlarının şimdi nerede bulunduğunu söylemesini talep etmişlerdi. Bunlardan biri de Ebu Bekir'e koşmuş ve kendisine bu yeni¸ inanılması güç olayı haber vermek istemişti. Ancak bu mü'min¸ yüce şahsiyet bir an bile tereddüt etmeksizin: "Şahadet ederim ki¸ Muhammed (s.a.v.)'in söylediği her şey gerçektir¸ doğrudur." demiştir. İşte o günden itibaren Müslümanlar arasında Ebu Bekir¸ her devirde gıpta edilen "Sıddîk/Doğrulayan" lakabına nail oldu."⁶

Bizim de namazımız sadakatimizin simgesi¸ günde beş vaktin yanında nafile namazlarla birlikte sabah aydınlığımız¸ vakti değerlendirmemiz¸ akşamın karanlığını namazın nuruyla karşılamamız ve geceyi teheccüt namazıyla ışıtmamız; bütün hayatı namazla süslememiz gerektiği bilincini gönlümüze nakşeden şuurlu bir ibadetimiz olmalı.

"Mü'minin mi'racıdır kalbi huzûr ile namâz
Kıl huzûr ile namâzı sırr-ı isrâ andadır"

(Kalbi huzur ile kıldığımız ütün benliğimize sirayet eden namaz ibadeti¸ manevi bir yolculuk gibi insanı yücelere eriştirir. Miraç ve isranın sırları bütün namazın içinde gizlenmiştir. Bu hissiyat ile kılınan namaz Mü'minin miracıdır.)

Es-Seyyid Osman Hulûsi Efendi Hutbeler adlı eserinin Kırk birinci Hutbe'sinde namaz hakkında şöyle buyurur:

"Namaz deyip de geçivermeyelim. Namaz Allah'ın emrettiği en mühim bir ibâdettir. Namaz hakkındaki emirler pek mühim; namaz kılmayanlar hakkındaki vaîdler çok şiddetlidir. Güzelce abdest alarak namazını kılan bir mü'min hakkında Allah'ın verilmiş sözü vardır. Allah onu cennete koyacaktır. Öyle ise Allah'ın emrini yerine getirmek¸ erkân ve âdâbına riâyetle güzelce namazını kılmak her mü'mine lâzımdır. Ana ve babaların çocuklarına namaz terbiyesi¸ Müslümanların birbirlerine namaz kılmayı tavsiye etmeleri¸ Cuma ve cemâate ehemmiyet vermeleri İslâmî vazîfelerdendir.

Bize bu kadar nimetler vermiş olan Allahu Teâlâ'nın azamet ve kibriyâsı nâmına yerlere secdeye kapanmak¸ kibirden ve hod-gâmlıktan sıyrılmak ve Allah'ın kullarına kardeşçe geçinmek için mü'minlerin cemâatlerine karşı pek kudsî bir vazîfe olduğunu unutmayınız. İnsanın kibrini kıran namaz¸ aynı zamanda insanın rûhuna öyle bir yükseklik verir ki bu i'tilâ¸ en haşmetli hükümdarların huzûrunda bulunmak şerefinden daha yüksektir. Bunun içindir ki namaz¸ mü'minin mirâcıdır. Onu beşeriyet çukurundan arş-ı ahadiyyete çıkaran bir merdivendir. Namaz¸ zâhirde bilinmeyen bir haysiyetle Allah Teâlâ Hazretleri'ne ittisâldir. Hulâsa namazda bütün beşerî hayatın sûret ve merâtibi münderiçtir.

Allah'ın huzûrunda bulunmak¸ hazırlanmak¸ düşünmek¸ istemek¸ tekrar tekrar kalkmak¸ bükülmek¸ yerlere kapanmak¸ rahat edip oturmak¸ nihâyet selâm ve selâmetle bitirmek. Bu öyle bir hâldir ki insanı hayatın bütün kademelerinden geçirterek esrâr-ı vücûdu¸ dünya ve âhireti düşündürerek Cenâb-ı Allah ile mülâkat ettirir. Büyük bir iman ve sevapla yine evvelki âleme çevirir."⁷

Namazı Düzgün Olanın Hayatı Düzgün Olur

Peygamber Efendimiz (s.a.v.) namazın önemi hakkında şöyle buyurmuştur: "İman ile küfür arasındaki fark namazı terk etmektir."⁸ Kulun kıyamet günü¸ Allah haklarından ilk hesaba çekileceği ameli namaz¸ kul haklarından ise döktüğü kandır. Bu durumu açıklayan bir hadiste Allah Rasûlü (s.a.v.) şöyle buyurmuştur: "Kıyamet gününde kulun hesaba çekileceği ilk ameli onun namazıdır. Eğer namazı düzgün olursa¸ işi iyi gider ve kazançlı çıkar. Namazı düzgün olmazsa¸ kaybeder ve zararlı çıkar. Şayet farzlarından bir şey noksan çıkarsa¸ Azîz ve Celîl olan Rabbi: Kulumun nafile namazları var mı¸ bakınız?' der. Farzların eksiği nafilelerle tamamlanır. Sonra diğer amellerinden de bu şekilde hesaba çekilir."⁹

Allah Rasûlü (s.a.v.) bir başka hadislerinde ise¸ "Allah¸ beş vakit namazı (kullarına) farz kılmıştır. Kim abdesti güzelce alır¸ beş vakit namazı vaktinde kılar¸ rükûunu¸ secdesini ve huşûsunu tam yaparsa¸ bu kimseye Allah'ın onu bağışlayacağı (ve cennete koyacağına) dair ahdi (sözü) vardır. Namazlarını kılmayan kimseye ise Allah'ın bir sözü yoktur. Dilerse onu bağışlar (ve cennetine koyar)¸ dilerse ona azap eder."¹⁰ buyurmuştur. Kıldığımız namazların Allah'ın huzurunda meleklerin lehimize şahitlik yapacakları bir hadiste şöyle belirtilmiştir: "Birtakım melekler geceleyin¸ diğer birtakımı da gündüz vakti birbiri ardınca gelip sizin aranızda bulunurlar. Onlar sabah namazı ile ikindi namazında bir araya gelirler. Geceleyin aranızda kalmış olanlar Allah'ın huzuruna çıkarlar. Allahu Teâlâ¸ kullarının hâlini çok iyi bildiği halde¸ meleklere: Kullarımı ne halde bıraktınız?' diye sorar.

Melekler: Onları namaz kılarken bıraktık; yanlarına da namaz kılarken varmıştık.' derler."¹¹Bir kutsî hadiste Allahu Teâlâ şöyle buyuruyor: "Ümmetine beş vakit namazı farz kıldım. Katımda da bir ahd (söz) yazdım ki¸ namazlarını vaktinde¸ doğru olarak kılanı cennete koyacağım. Beş vakit namazı kasten ve mazeretsiz terk eden için benim bir ahdim veya sözüm yoktur."¹²

Es-Seyyid H. Hamidettin Ateş Efendi'de namazın ahlakımızın ve şahsiyetimizin terakkisi için bir kutsî vesile olduğuna işareten şöyle buyurur:

"Namaz; yüzünü ve yönünü Mevlâ'ya dönmek¸ sırtını Rabb'ine dayamak ve böylece en sağlam kaleye sığınmaktır. O kaleye sığınan mü'min her türlü hayâsızlıktan ve kötülükten korunmuş olur. Müslüman kardeşlerimiz namazlarına çok dikkat etmelidir. Zira kulun ilk olarak hesaba çekileceği ameli namaz olacaktır. Namaz¸ ciddiyetle ve ihlâslı bir şekilde ikame edilmelidir. Namaz¸ sadece¸ iftitah tekbiri¸ kıyam¸ kıraat¸ rükû¸ secde ve tahiyyattan müteşekkil birtakım hareketler bütünü olarak görülmemelidir. Var oluşumuzu anlamlandıran bu rahmet ve hikmet pınarından herkes nasiplenebilmelidir."¹³

Namazımızın manevi yüceliğimiz ve ahlakımızın güzelleşmesi¸ bizi yücelere ulaştırması için bir vesile olması temennisiyle şu iki rivayetle yazımızı tamamlayalım:

Namazı Güzelce Kılmak

Anlatıldığına göre meşhur zahid Hatimi Esam¸ Âsım bin Yusuf' un ziyaretine gider. Asım Hatim'e sorar:

- Ya Hatim¸ namazını güzel kılar mısın? Hatim:

- Evet¸ der. Asım:

-Namazı nasıl kılıyorsun¸ bana anlat bakalım¸ der. Hatim şöyle anlatır:

- Namaz vakti yaklaşınca güzelce abdest alırım. Sonra namaz kılacağım yere gelirim¸ dikilirim¸ her uzvum karar ve sükûnet bulur. Kâbe'yi kaşım arasında¸ Makam-ı İbrahim'i tam göğsümde¸ Allahu Teâlâ'yı üzerimde ve kalbimdeki her şeyi de bilir kabul ederim. Sanki ayaklarım sıratın üstündedir. Sağımda cennet¸ solumda cehennem¸ arkamda ölüm meleği vardır. Kıldığım bu namazımı son namazım kabul ederim. İhsan duygusuyla tekbir alır¸ tefekkürle sureleri okur¸ tevazu ile rükûa varır¸ tazarru ile secde ederim. Kemâl ile oturur ümid hâliyle teşehhüdde bulunurum. Namazı böyle kılmaya devam için sabretmeye söz veririm."

Asım bunları duyunca: "Senin namazın böyle mi ya Hâtim?"der. O da:

"Evet¸ otuz seneden beri ben namazımı böyle kılarım." deyince Asım ağlar ve:

"Ben böyle hiç namaz kılmadım." der.¹⁴

Nefsin Islahı Baş Vakit Namazla Olur

İbn Abbas (r.a.) anlatıyor: "Hz. Peygamber (s.a.v.) Bir gün Mescid-i Nebi'den dışarı çıkarken kapıda şeytan (aleyhillane) ile karşılaştı. Hz. Peygamber (s.a.v.) sordu:

- Seni buraya getiren sebep nedir? Şeytan:

- Beni buraya Allah gönderdi¸ dedi. Efendimiz:

- Niçin¸ diye sorunca şu karşılığı verdi:

-İstediğin soruyu bana sorman için.

İbn Abbas'ın rivayetine göre Rasûlullah (s.a.v.)'in ilk sorduğu şey¸ namazla ilgili oldu:

- Ey mel'un¸ ümmetim namaza kalkınca senin halin nice olur?

- Ya Muhammed (s.a.v.)¸ beni bir sıtma tutar. Titrerim.

- Neden böyle olursun ya lâin?

- Çünkü bir kul¸ Allah (c.c.) için secde ederse bir derece yükselir.

- Peki¸ ümmetimi cemaatle namazdan niye men ediyorsun? Şeytan şu cevabı verdi:

- Ya Muhammed¸ ümmetin cemaatle namaz için evlerinden çıktığında beni sanki ateşli bir humma tutuyor ve onlar camiden dağılmadıkça bu hastalığım geçmiyor.

- Peki¸ ya oruç tuttukları zaman nasıl olursun?

- O zaman bağlanırım. Ta¸ onlar iftar edinceye kadar.

- Peki ya hac yaptıkları zaman nasıl olursun?

- O zaman da çıldırırım.

- Peki¸ ya Kur'an okudukları zaman nasıl olursun?

- O zaman da eririm¸ tıpkı ateşte eriyen bir kurşun gibi eririm.

- Peki¸ ya sadaka verdikleri zaman halin nasıldır?

- Ha işte o zaman hâlim pek yaman olur. Sanki sadaka veren¸ bir testere alır eline ve beni ikiye böler.

Rasûlullah (s.a.v.) Efendimiz sebebini sordu:

- Neden öyle testereyle ikiye biçilirsin ya Ebâ Bürre?

Bunun üzerine iblis:

- Onu da anlatayım¸ dedikten sonra anlatmaya başladı:

- Çünkü sadakada 4 güzellik vardır. Şöyle ki:

1. Allahu Teâlâ (c.c.)¸ sadaka verenin malına bereket ihsan eyler.

2. O sadaka veren kimseyi halkına sevdirir.

3. Allahu Teâlâ (c.c.)¸ onun verdiği sadakayı cehennemle arasında bir perde yapar.

4. Allahu Teâlâ (c.c.)¸ belâyı¸ sıkıntıyı ve âhları ondan def eder.

Şeytan¸ insan tabiatına oburca yemek yemek suretiyle musallat olur. İnsan yemeyi-içmeyi azaltıp oburluğu bıraktığı takdirde¸ midesinin ve nefsinin şehvetini önlemiş olur. O zaman şeytan ona nüfuz imkânı bulamaz. Onu etkileyemez. Nefsin ıslahı baş vakit namazla olur.¹⁵