ŞEKUR EFENDİ

Dedem Sefer Efendi¸ adı gibi yıllarca birçok şehre sefer eyledikten sonra toprakta karar kılmış¸ büyükçe arazisi içinde kayısı¸ üzüm¸ buğday gibi tarımın birçok çeşidiyle kendini çiftçiliğe vermişti.

Dedem Sefer Efendi¸ adı gibi yıllarca birçok şehre sefer eyledikten sonra toprakta karar kılmış¸ büyükçe arazisi içinde kayısı¸ üzüm¸ buğday gibi tarımın birçok çeşidiyle kendini çiftçiliğe vermişti.
Okul çağına kadar yanlarında kalmıştım¸ bana olan sevgilerinin büyüklüğü beni yıllarca oralardan koparamamıştı.
Dedem¸ okumayı ibadet sayan bir adamdı...
Osmanlıca yazılmış yazma eserleri okuyup dururdu. Bazan bu eski kitaplardan peygamber kıssaları anlatır¸ beni manevî iklimin kadifemsi sayfalarında gezdirirdi. Ne zaman Battalgazi İlçesindeki Alacakapı’ya gitse¸ bana da hikâye kitaplarından getirmeyi ihmal etmezdi. Battal Gazi ve Hz. Ali menkıbelerini ısrarla okutur sonra da beni imtihana tabi tutardı... Bu sınavlardan başarıyla geçersem şayet¸ ödülüm bir külah badem şekeri ve yine bir kitap olurdu. Bu okuma aşkını çevresindeki herkese aşılamıştı nerdeyse. En çok da Şekür Efendi’ye...
Şekür Efendi taşlarla örülmüş duvarların arkasında sakladığı üzüm bağının sahibiydi. Duvarları zaten bir adam boyundaydı. Duvar kenarlarına diktiği iğde ağaçları¸ onun üzüm bağını gizemli bir bağ yapmaya yetmişti. Yan tarafı dedemin üzüm bağıydı. Malatya’nın en güzel üzümleri burada yetişiyordu. Şam üzümü¸ Kureyş¸ Arapkir gibi onlarca türü olan bu rengârenk üzümleri başka bir yerde bulmak nerdeyse imkânsızdı. Ben tüm vakitlerimi dedemin yanıbaşında geçirirdim. Dedem ilerlemiş yaşına rağmen tüm çevikliğiyle her iki üzüm bağını da budar¸ bakımını yapardı. Dedemin ellerinde her iki bağ çoşardı adeta.
Şekür Efendi¸ yaşlı bir Ermeniydi. Hatune dediği ihtiyar karısıyla oldukça eski bir evde yaşıyorlardı. Civardaki tek Ermeniymiş. Öyle söylüyorlardı. Bütün akrabaları dış memleketlere gitmiş. Ama kendisi “ben doğduğum topraklarda öleceğim” diyerek çocuklarının tekliflerini bile geri çevirmiş. Dedeme:
-Gidip de gavurun memleketinde ne yapacağım¸ derdi.
Bu sözü beni çok güldürürdü..
Oysa...
Dedem¸ büyük bir bilgelikle başını sallar¸ “otur oturduğun yerde. Ben kimlerle sohbet ederim sonra” derdi.
Şekür Efendi¸ bu sözler üzerine küçük gözlüklerini burnunun üzerinden hafiften kaldırır¸ manalı manalı dedemin yüzüne baktıktan sonra:
- Delimiyim ki gidip de oralarda el olayım. Ben bu insanları¸ toprakları seviyorum Sefer Efendi¸ hiçbir yere gidemem¸ derdi.
Şekür Efendi¸ kısacık boyluydu. Oldukça kısa. Kafasındaki şapka olmasa çocuk sanırdınız. Kıpkırmızı hatta kızıla çalan bir yüzü vardı. Bu kırmızı küçük yüzü aydınlatan lacivert gözlerinden her nedense korkardım. Yüzüne bakamazdım. Dedemle konuşurlarken çaktırmadan bakardım. Anlamaya çalışırdım. Dedeme pek benzemezdi. Dedemin yüzüne yansıyan nurun aksine¸ onun yüzünde beni rahatsız eden bir tuhaflık vardı.
Bir gün bunu anneanneme anlattım. Elini dudağına götürüp:
-Hişşt¸ dedi. Duyarsa çok kırılır. O bir Ermeni yavrum. En ufak bir yanlış hareketin üzer onu. Buralarda bir garip. Bize yakışır mı garip kalmış¸ yalnız kalmış birine yakışıksız davranmak. Sakın bir daha böyle bir şey konuşmayalım¸ olur mu?
O günden sonra bir daha konuşmadım.
Sonra...
Ü züm bağına bahar geldi. Önce asma yaprakları fışkırdı özlerinden. Bir anda yeşile döndü kuru dallar. Güneşin toprağı sarıp sarmalamasıyla üzüm salkımları çiçek açmaya başladı. O minnacık çiçeklerin nasıl koktuğunu unuttum bugün. İlkbaharın tatlı rüzgârı yalayıp geçti üzüm tanelerini. Bitişik bağın içindeki çeşmenin narin iniltisi beni çekse de başına¸ Şekür Efendi’den korktuğum için hep uzaklardan dinledim narin şırıltısını.
Şekür Efendi üzüm bağına her gün sabah geliyor¸ ikindi sularında gidiyordu. Bir gün gelmese de şu çeşmeyi ziyaret etsem¸ düşüncesi her dem taptaze duruyordu düşüncelerim arasında. Onun üzüm bağı beni çekiyordu kendine. Bir gün dayanamayıp dedeme anlattım. Uzun uzun güldü. Beni o çeşmenin başına götüreceğini¸ uzun uzun oynamama izin vereceğini söyledi.
Ramazan ayı idi sanırım. Bir iftar vakti Şekür Efendi’nin iftar yemeğine geleceği söylenince içime anlamını çözemediğim bir korku yerleşti. Onun o anlamsız yüzünü yemek boyunca görmek düşüncesi tadımı kaçırmıştı. O ruh haliyle anneanneme çıkışmıştım:
-Onu neden yemeğe çağırdınız? Oruç tutuyor mu ki¸ demiştim.
Dedem çok kızmıştı bana. Anneanneme çıkışmış ve benim bu terbiyesizliği kimden aldığımı merak ettiğini söylemişti. Şekür Efendi¸ karısı Hatune ile gelmişlerdi. Yemek boyunca gözlerimi kaldırmadım. Belki de yüzünü görmek istemedim. Ben bu küçük adamdan neden korkuyordum¸ bilmiyordum. Bir ara bana laf atacak oldu:
-Küçük kiz¸ buraya pek alışti maşallah¸ benim torinler beni tanımazlar bile. Ben de isterim yazlari gelsinler¸ bağda bahçede koşsinlar¸ ama ne idelim gelmezler işte¸ dedi.
İlk defa Şekür Efendi’ye acıdım. Onun da bir insan olduğunu¸ duyguları olduğunu¸ acıları olduğunu anladım. Daha yakın hissettim kendime. Başımı hafifçe kaldırıp ön yargısız yüzüne baktım. Yüzünde derin bir keder vardı. Sanırım dedeme imreniyordu. Çok uzaklara giden çocuklarını özlüyordu.
Ertesi gün erkenden kalkmıştım. Bağın içinde gezinmeye başladım. Yine çeşmenin serin şırıltısı kulaklarımı çelmişti. Zamanıdır dedim ve atladım Şekür Efendi’nin bağına. Minik dereciğin yatağını takip ederek çeşmenin başına vardım. Kendimden geçtim. Kana kana suyundan içtikten sonra¸ ayaklarımı çeşmenin yalağına sokup oynamaya başladım. Birden bağdaki çeşit çeşit çalı çileklerinin¸ böğürtlenlerin¸ alıçların güzelliği aklımı aldı başımdan. Burayı çok sevmiştim. Şekür Efendi’nin cenneti... Her şey ne kadar da bakımlıydı. Ruhumun tedirginliği gitmiş¸ derin bir huzur kavramıştı yüreğimi. Bir kır uykusuna yatma isteğiyle uzanıverdim çeşmenin yamacına. Menekşe ve papatyaların¸ kır çiçeklerinin kokusuyla kendimden geçmişim ki yumuşak bir el beni çekip aldı rüyaların terkisine.
Uyandığımda Şekür Efendi’nin dedemle sohbet ettiğini gördüm. Çok utanmıştım. Destursuz bağa girmiş ve yakalanmıştım. Bu mahcubiyetle eve koştum. Birkaç gün hiç uğramadım üzüm bağına. Bir öğlen saatinde¸ güneşin yakıcı ışıkları inerken salkımların üzerine¸ anneannemle dedemin fısıltıyla bir şeyler konuştuğunu duydum. Şekür Efendi çok hastaymış. Dedem çok üzülmüştü. Ben tekrar oyunlarıma dalmıştım.
Akşama doğru¸ mahallede bir telaş başladı. İnsanlar üzgündü. Şekür Efendi’nin öldüğünü söylüyorlardı. İçime derin bir keder doldu. Şu kısacık¸ yüzüne bakmaya korktuğum yaşlı Ermeni ölmüştü. Çocukların deyimiyle mahallenin gâvuru ölmüştü. Bir ara dedeme Şekür Efendi Müslüman değil miydi? diye soracak oldum. Bana verdiği cevap¸ beynimi delip geçmişti:
-Güzel yavrum¸ Şekür Efendi¸ Müslüman veya değil. Önemli olan bu değil¸ onun bizim komşumuz olmasıydı. Biz öyle bir milletiz ki kapı komşumuzu kendimizden bilir¸ sayar severiz. Onun inancını sorgulamaz¸ Allah’ın takdirine bırakırız. Herkesin dini kendine güzel kızım. Biz insanız. İnsanlığımızı bilelim yeter. Allah onun kusurlarını affetsin. Sen sen ol¸ insanı bu şekilde ayırma. Garibin¸ kimsesizin¸ mazlumun yanında ol. Ben Şekür Efendi’yi çok sevdiğimden değil¸ bir gariban olduğu için kolladım. Kim olsa aynısını yapardım. Bu millet tarih boyunca böyle davrandığı için büyük millet. Bu din¸ bunu emrettiği için büyük din. Bu dediklerimi hiç unutma olur mu?
Dedem¸ bunları söyledikten sonra Şekür Efendi’nin evine gitti. Ben de anneannemin eteklerinden tutunup ilk defa o eve gittim. Yaşlı karısı durmadan ağlıyordu. Mahallenin genci yaşlısı oradaydı. Onu mahalle mezarlığında toprağa verdiklerinde bütün mahalle ağlıyordu.
Ben soluğu onun üzüm bağında aldım. İlk defa telaşsız bağına girmiştim. Sessizce çeşmenin başına oturdum ve döktüm derdimi çeşmeye:
-Hiç tasasız akışan güzel sesli çeşme¸ biliyor musun Şekür Efendi ölmüş? Artık sesini duyamayacak¸ göremeyecek seni. Sabahları gelip¸ ikindi ipini akşama sarkıtırken seninle vedalaşıp gitmeyecek. Seni bilmeyecek bundan böyle. Sen yalnız kıvrılıp gideceksin. Biliyor musun onu sevmiyordum ama öldüğüne çok üzüldüm. Hem de çok üzüldüm güzel çeşme.
Aradan bir yıl geçti. Ben ilkokul ikinci sınıfa geçmiştim. Yazı iple çekmiştim. Şekür Efendi’nin bağındaki çeşmeyi özlemiştim. Büyük bir heyecanla dedemlere gittiğimde çeşmeyi görmek istedim. Dedem önüne baktı. Sanki bir şeyler olmuştu. Israr edince tek bir cümle döküldü dudaklarından:
-Yavrum¸ Şekür Efendi öldükten sonra¸ çeşme birden kurudu. Ne olduğunu anlayamadık¸ dedi.
Dilim tutulmuş gibiydi:
-Ya öyle mi¸ diyebildim...