MEVLÂNÂ HÂLİD-İ BAĞDÂDÎ HAZRETLERİ

Mevlânâ Hâlid-i Bağdâdî¸ günümüzde adından sıkça bahsedilen bir şahsiyet konumundadır. İlme bağlılığı¸ üstün zekâsı¸ zühdî hayatı bakımından daima örnek olmuş yaşadığı müddetçe İslâm'ın çizgisinden asla taviz vermemiştir. Tasavvuf anlayışını tamamen Kur'an ve sünnet esasına dayandıran el-Bağdâdî¸ süreç içerisinde ileri gelen ilim ve devlet adamlarının kabul ve ilgisini görmüştür. Tarîkat anlayışında ilmi ön plana çıkaran bir anlayışı benimsemesi Hâlidiyye Tarîkatı'na "İlmiyye Sınıfının Tarîkatı" payesini kazandırmıştır. Öyle ki¸ kişinin ta

Dr. Abdurrahman Memiş'in yazdığı eser "Mevlânâ Hâlid-i Bağdâdî Hazretleri- Halidîlikte Âdâb ve Usûl" başlığını taşıyor. Kitap¸ Nasihat Yayınları vasıtasıyla okuyucusuyla buluştu.

Yazar¸ eserin önsözünde¸ Mevlânâ Hâlid-i Bağdâdî ve Halidîlik hakkında şu bilgileri veriyor:  "Nakşbendiyye Tarîkatı silsilesi¸ üç koldan Hz. Peygamber'e (s.a.v.) kadar ulaşır. Tarîkat¸ Ebu Bekir-i Sıddîk'ten Bayezid-i Bestâmi'ye kadar Sıddikiyye¸ Abdülhâlık Gücdevânî'ye kadar Tayfûriyye¸ Bahâüddin Nakşbend'e kadar Hâcegâniyye Bahâüddin Nakşbend'den sonra Nakşbendiyye¸ Ahmed-i Faruk'a kadar Ahrâriyye¸ Abdullah ed-Dihlevî'den sonra Müceddidiyye¸ Mevlânâ Hâlid-i Bağdâdî'den itibaren ise Hâlidiyye adı ile anılmıştır.

Mevlânâ Hâlid-i Bağdâdî¸ günümüzde adından sıkça bahsedilen bir şahsiyet konumundadır. İlme bağlılığı¸ üstün zekâsı¸ zühdî hayatı bakımından daima örnek olmuş yaşadığı müddetçe İslâm'ın çizgisinden asla taviz vermemiştir.

Tasavvuf anlayışını tamamen Kur'an ve sünnet esasına dayandıran el-Bağdâdî¸ süreç içerisinde ileri gelen ilim ve devlet adamlarının kabul ve ilgisini görmüştür. Tarîkat anlayışında ilmi ön plana çıkaran bir anlayışı benimsemesi Hâlidiyye Tarîkatı'na "İlmiyye Sınıfının Tarîkatı" payesini kazandırmıştır. Öyle ki¸ kişinin tasavvufa yakınlığı ve yatkınlığı bir tarafa kim olursa olsun ilmî icazeti olmayana tarîkat hilafeti verilmemesi gerektiğini belirterek adeta ilimsiz tarîkat olmayacağını tavrıyla ortaya koymuştur."

Kitapta yer alan konulardan bazılarını şöyle sıralayabiliriz:

Mevlânâ Hâlid-i Bağdâdî'nin hayatı¸ tarîkata intisâbı ve hizmetleri¸ keramet ve menkıbeleri¸ vefatı… Mevlânâ Hâlid-i Bağdâdî'nin ilmî ve tasavvufî kişiliği¸ tarîkat¸ ilim¸ irâde¸ muhabbet¸ edep¸ kerâmet¸ hakîkat¸ kesb¸ şefaat¸ himmet gibi konulardaki düşüncüleri. Hâlidiyye Tarîkatı'nın özellikleri¸  Nakşbendiyye Tarîkatı'nın prensipleri… 

Kitapta ele alınan konuların anlatımında elden geldiğince sade bir dil kullanılmaya gayret gösterilmiştir.

Günümüz insanının imanını muhafaza edebilmesi ve bazı ruhsal problemlerine çare bulabilmesi için birtakım tasavvuf ve tarikat kurallarının yol gösterici rol oynadıkları muhakkaktır. Eserde Halidîlik Tarikatı'nın özellikleri şu şekilde izah edilir:

Hâlid-i Bağdâdî¸ önceleri ilmiyye sınıfında yer alırken daha sonra sûfiyye yolunu seçmiş ve Nakşbendiyye Tarîkatı'na yeni bir anlayış kazandırmaya muvaffak olmuş bir şahsiyettir.

 El-Bağdâdî¸ tarîkatını şerîat ilimleri üzerine bina etme gayreti içinde olmuş ve bu noktada taviz vermemiştir. Tarîkatta amaca ulaşmak isteyen kişi için esas olan şerîata dair hiç bir şeyin değiştirilmemesidir. Tarîkatın âdâb ve usullerine dikkat etmediği takdirde tarîkata intisabı da hayırlı olmaz. Hâlidiyye Tarîkatı'nın dayandığı esasları şöylece sıralayabiliriz:

1- Şer'î esaslara bağlılık

2- Zikre ve fikre önem verme

3- Geceleri ibâdetle ihyâ etme

4- Takarrub bi'n-nevâfil

5- Muhâsebe-Murâkabe

Dinî hükümlerden vâcip olanları ve muamelâtla ilgili konuları öğrenmek ve tefsir¸ hadis¸ akâid¸ fıkıh¸ tasavvuf ilimleri ile meşgul olmak el-Bağdâdî tarafından emredilmiştir.  El-Bağdâdî'nin özellikle üzerinde durduğu diğer hususlar şöyledir: "Faydası olmayan söz ve hareketleri terk etmek¸  gereksiz bir şekilde çarşı pazarda dolaşıp zaman öldürmekten kaçınmak¸ mü'minlere sevgi beslemek¸ kimse hakkında sû-i zanda bulunmamak¸ dinin yasakladığı haram ve mekruhlardan kaçınmak¸ her hareketinde sünnete uymak¸ ahlâkını güzelleştirmek¸ samimi ve doğru olmak¸ selamı yaymak¸ kısaca¸ bütün işlerinde ümmetin icma ettikleri esaslara muhalefet etmekten kaçınmak Kur'an ve sünnete uygun hareket etmektir."