MERHAMETLİ OLUN' MERHAMET BULUN...

“Merhametli olanlara Rahman (olan Allah) merhamet eder. Siz yerdekilere merhamet edin ki¸ göktekiler de size merhamet etsin.”

“Merhametli olanlara Rahman (olan Allah) merhamet eder. Siz yerdekilere merhamet edin ki¸ göktekiler de size merhamet etsin.”
Rahman ve Rahim olan Allah¸ tüm varlıkları rahmetiyle yarattı. Rahmet¸ kullarına karşı Raûf olan Rabb’in her nimetine sinmiştir. İlahi bir lütuf olan rahmetle insana hayat bahşedildi¸ türlü nimetler verildi. Rahmetim her şeyi kuşatmıştır2 ilahi nidasıyla kimi zaman müjdeli bir rüzgâr¸ kimi zaman gökten inen yağmur3¸ bazen de kalpleri kaynaştıran sevgi oldu rahmet.
Allah’ın engin merhameti Rahman ve Rahim isimleriyle ifade edilir. İnanan¸ inanmayan her kul¸ bu isimlerin tecellisiyle hayat bulmuştur. Merhametlilerin en merhametlisi olan Allah¸ rahmetinin yansıması olarak müminler için öğüt¸ şifa¸ hidayet ve rahmet olan Kur’an-ı Kerim’i4 indirmiştir. Bunun yanında âlemlere rahmet olarak gönderdiği Rasûlü¸ insanlar için her zaman şefkat ve merhamet kaynağı olmuştur. Zira merhamet onun zatıyla bütünleşmiştir. İlahi rahmetin yeryüzündeki müşahhas örneği olan Allah Rasûlü’nün her anı rahmettir. Konuşması rahmet¸ daveti rahmet¸ duası rahmet¸ hâsılı tüm âlemler için varlığı rahmet…
Müminlere karşı çok şefkatli olan rahmet peygamberinin sözleri de insanları sevgi ve merhamete çağırmaktadır: “Merhametli olanlara Rahman (olan Allah) merhamet eder. Siz yerdekilere merhamet edin ki¸ göktekiler de size merhamet etsin.5” “İnsanlara merhamet etmeyene Allah da merhamet etmez.6” Hadislerde Allah’ın merhametine nail olmanın¸ gökteki meleklerin mağfiret dualarını almanın ölçüsü olarak yeryüzündeki canlılara merhametle davranmak emredilmektedir.
Merhamet kelimesinin kökü olan rahmet kelimesi¸ Allah’ın kullarına olan ihsan ve lütfuyla birlikte sevgi ve şefkatini de ifade etmektedir. Özü ve sözüyle rahmete çağıran Peygamberimiz¸ Merhameti Rahman’dan bir damar7 şeklinde tanımlamıştır. Nitekim başka bir hadislerinde “Allah’ın rahmeti yüz parçaya ayırdığını¸ doksan dokuzunun kendisine ait olduğunu¸ bir parçanın ise yeryüzündekilere verildiğini”8 belirtmektedir. İşte insanlar ve hayvanlardaki merhametin kaynağı budur. Bu lütuf ile insanlar birbirlerini sevmekte¸ anne yavrusuna şefkat göstermektedir. Ancak Allah’ın kullarına olan rahmeti¸ en şefkatli varlık olan annenin yavrusuna olan sevgisi ile dahi kıyaslanamaz
Allah’ın rahmetinin en büyük tezahürü olan Allah Rasûlü¸ her haliyle merhamet kaynağıdır. O rahmet pınarıdır. O¸ hanımlarına iyi bir eş¸ çocuklarına şefkatli bir baba olmuş¸ yetimlerin başını okşamış¸ fakirlerle yemeğini paylaşmış¸ hayvanlara dahi merhametle muamelede bulunmuştur. Müminlere çok düşkün olan Hz. Peygamber¸ özellikle inananlar arasında bu duyguların yerleşmesi için çalışmış ve müminlerin tek vücut olup sevinç ve acılarını paylaşmalarını öğütlemiştir.9 Müminler arasında sevgiyi yaymak¸ merhameti gönüllere nakşetmek için kin¸ düşmanlık¸ hased¸ gıybet yasaklanmış¸ bunların yerine selamlaşma¸ hediyeleşme¸ sadaka¸ sıla-i rahim tavsiye edilmiştir.
Rahmetini çocuklardan da esirgemeyen¸ onları öpen¸ başlarını okşayan¸ onlarla şakalaşan Allah Rasûlü’nün bu samimiyetini gören Akra b. Hâbis bu duruma şaşırmıştır. Kendisinin çocuklarını hiç öpmediğini söylemiş¸ Peygamberimiz (s.a.v) de “Allah senin kalbinden merhameti söküp atmışsa ben ne yapabilirim”10 buyurmuştur. Yine Allah Rasûlü kızı Zeyneb’in çocuğu can çekişirken ağlamış ve buna şaşıranlara da “Bu bir rahmettir. Allahu Teala onu kullarının kalplerine koymuştur. Allah ancak merhametli olan kullarına rahmet eder”11 buyurmuştur. Allah’ın rahmetine nail olmanın ölçüsü mahlûkata merhametli davranmaktır. Buna hayvanlara iyi muamele de dâhildir. Zira her canlının hayatı muhteremdir ve taşıdığı candan ötürü merhametle muameleye müstahaktır. Bir rivayette fahişe bir kadının dahi susuzluktan kıvranan bir köpeğe su vermesi nedeniyle Allah’ın affına nail olduğu anlatılmaktadır.12 Bir başka hadiste ise bir kediyi hapsederek aç ve susuz bırakan bir kadının¸ bu davranışından dolayı azabı hak ettiğinden bahsedilmektedir.13 Şu halde Allah’ın merhameti ya da azabı mahlûkata yapılan muamele ile bağlantılıdır. İman nuruyla zihni aydınlanan¸ ilahi rahmetle gönlü temizlenen mümin¸ her canlıya merhametle yaklaşmalıdır.
Rahman ve Rahim olanın adıyla yaşanan bir hayatta mümin¸ rahmet insanı olmalıdır. Bu şuurla yaşanan ömürde hiçbir cana karşı zulme yer yoktur. Çağımızın merhamet bekleyen dünyasına inanmış insan rahmet esintileri taşımalıdır. Yaratılanları Yaradan’a duyulan aşktan dolayı seven; âlemdeki her canlıya bu gözle bakan ve Allah’a imandan sonra mahlûk-u Huda’ya şefkat umdesi kadar güzel bir şey olmadığını düşünen Hulusi Efendi¸ herkesi merhametli olmaya şöyle çağırmaktadır: Güneş gibi şefkatli¸ yer gibi tevazulu¸ Su gibi sehavetli¸ merhametle dolu ol…14

Dipnotlar
1- Ebû Davud¸ Edeb 58¸ had. no: 4941.
2- Arâf 7/156.
3- Arâf 7/57.
4- Yunus 10/57.
5- Ebû Davud¸ Edeb 58¸ had. no: 4941.
6- Muslim¸ Fedâil 15¸ had. no: 66; Tirmizî¸ Birr 16¸ had. no: 1922.
7- Tirmizi¸ Birr ve Sıla 16¸ had. no: 1924..
8- Buhari¸ Edeb 19¸ had. no: 6000.
9- Buhari¸ Edeb 27¸ had. no: 6011.
10- Buhari¸ Edeb 18¸ had. no: 5997.
11- Buhari¸ Merdâ 9¸ had. no: 5655.
12- Buhari¸ Bed’ü’l-Halk 17¸ had. no: 3321.
13- Müslim¸ Birr ve Sıla 134¸ had. no: 6677.
14- Ateş¸ Es-Seyyid Osman Hulûsi¸ Divân-ı Hulûsî-i Darendevî¸ İstanbul¸ 1986¸ s. 123.