KUR’AN’DA KARAKTER İNŞASI

Modern çağda ulvî yönelişini kaybeden insan, tarihte yaşanan cahiliye devirlerini aratacak derecede özünden kopmuş, Yüce Yaratıcı'nın bahşettiği erdemleri elinin tersiyle bir kenara itmiş, süflî hedefleri doğrultusunda inşa ettiği kutsalı, dini olmayan dünyada nefsi ve şeytanıyla baş başa kalmış ve böylece dünyayı kendisine zindan etmiştir. Artık insan, içine düştüğü bu buhrandan kurtulmak için özeleştiri yapmak, kendisini yeniden tanımak ve tanımlamak, maddî ve manevî varlığını; olumlu ve olumsuz yönlerinin farkında olarak en sahici ve samimi bir biçimde yeniden inşa etmek zorundadır. Bunu yaparken de kendisini bir amaç doğrultusunda yaratan, onun zafiyet ve erdemlerini en iyi bilen Yüce Yaratıcı'nın hakikat çağrısı olan Kur’an’ın ışığında hareket etmek mecburiyetindedir. Çünkü vahye alternatif olarak ileri sürülen sekülerizm ve ideolojilerin, insanlığı günbegün nasıl bir uçurumun kıyısına sürüklediği artık herkesçe malumdur. İnsan, nasıl ki, sağlıklı bir hayat için havaya, suya ve gıdaya muhtaç ise mutlu ve faziletli bir yaşam için de vahye muhtaçtır. O, kendi varlığını, var edicisinden; fazilete giden yoldaki tekâmülünü de vahiyden ve Hz. Peygamber (s.a.v.)'in rehberliğinden bağımsız düşünemez, düşünmemelidir. Tefsir ilminin yanı sıra Din Psikolojisi ve Din Eğitimi gibi alanlardan da istifade edilerek kaleme alınmış inter disipliner (ortak bir konuda, belirli disiplin bilgisine farklı disiplinlerin katkıda bulunması) bir çalışma olan Kur'an'da Karakter İnşası'nda Doç. Dr. Yasin Pişgin, vahyin karakter inşa metodunu "aklın inşası", "kalbin inşası" ve "davranışların inşası" olmak üzere üç ana başlık altında derinlemesine analiz ederken modern devrin insanına, ahlâkî erdemlere ulaşma ile sonuçlanan tatbiki bir metot sunmaktadır. Yazar eseri kaleme alış amacını şu ifadelerle dile getirmiş: “Kur’an’da Karakter İnşası adını verdiğimiz bu çalışmamızda, varoluşunun anlam ve amacı çerçevesinde maddî ve manevî yönden insanı kemale erdirecek yegâne kaynak olan Kur’an’ın, insan karakterini aşamalı olarak nasıl inşa ettiğini ve onu ‘esfel-i safilin’ derekesinden ‘eşref-i mahlûkat’ mertebesine nasıl eriştirdiğini ortaya koymaya çalışacağız. Biz bu çalışmamızda ‘karakter’ kavramını, vahyin gerçekleştirmeyi hedeflediği insan-ı kâmilin sahip olduğu ahlâkî özelliklerin bütünü, inşa kavramını ise bu bütünlüğün oluşturulmasında takip edilen süreç ve metot anlamında kullanacağız. Bu bağlamda ‘Kur’an’da Karakter İnşası’ ifadesi, Allah’ın talep ettiği inanç, duygu, düşünce ve davranışların insana kazandırılması için Kur’an’ın takip ettiği yöntemi ifade etmektedir.” Çalışma; kısa bir giriş, üç bölüm ve bir sonuçtan oluşmaktadır. Birinci bölümde; karakter ve inşa kavramlarını ve bunlara anlamca yakın olan diğer kavramları, ikinci bölümde; inşaya muhtaç ve yatkın bir varlık olan insanın, olumlu ve olumsuz karakter özellikleri bağlamında Kur’an’a göre insan gerçeğini; üçüncü bölümde ise bir hidayet rehberi ve hakikat çağrısı olan Kur’an’ın, olumsuz karakter özelliklerini tezkiye ederek insan karakterinde olumlu özellikleri nasıl inşa ettiğini ve bizzat Allah tarafından inşa edilmiş örnek karakter olan Hz. Peygamber (s.a.v.)’in, vahyin karakter inşa sürecindeki rolü incelenmiş. Yazar eserini Kur’an ekseninden ayrılmamaya özen göstererek, tefsirlerden, hadislerden ve diğer kaynak eserlerden yararlanarak ve konuyla ilgili olmayan gereksiz bilgi ve görüşlerden mümkün olduğunca kaçınarak hazırladığını belirttikten sonra; “İnsan, nasıl ki, sağlıklı bir hayat için havaya, suya ve gıdaya muhtaç ise mutlu ve faziletli bir yaşam için de vahye muhtaçtır. O, kendi varlığını, var edicisinden; fazilete giden yoldaki tekâmülünü de vahiyden bigâne ve bağımsız düşünemez, düşünmemelidir. Çünkü o, Kur’an’ın hem mevzusu hem de muhatabıdır. İnsanın, kendini tanıması ve tanımlaması, düşlediği maddî ve manevî, dünyevî ve uhrevî huzura ermesi ancak Kur’an’ın rehberliğinde yürüteceği bir inşa faaliyeti ile mümkündür.” demiş ve vahyin karakter inşa sistemi ile buna ait prensiplerin ön plana çıkarıldığı eserde davranış bilimleri, eğitim, psikoloji ve sosyal psikoloji gibi sosyal bilimlerin tespitlerinin tefsir zaviyesinden değerlendirmeye gayret edildiğini ifade etmiş. Kur’an’da Karakter İnşası TİMAŞ Yayınları Tlf: 0212 412 17 00