IV. MUSTAFA’NIN VALİDESİ AYŞE SİNEPERVER

Sultan I. Abdülhamid’in dördüncü kadınefendisi ve IV. Mustafa’nın validesidir. Doğum yeri, tarihi ve Osmanlı öncesi hayatı hakkında malumat yoktur. Çerkez asıllı ve doğum yılının 1759/1760 olabileceği yönünde rivayetler mevcuttur. Osmanlı sarayında cariye olarak hizmet ederken Şehzade (I.) Abdülhamid ile evlendirilmiştir. İlk çocuğu Şehzade Ahmed’i 1776’da doğurmuş; lakin 1778’de hummaya yakalanarak vefat etmiştir. Ertesi yıl, 8 Eylül 1779’da Şehzade (IV.) Mustafa’yı dünyaya getirmiştir. Doğumu münasebetiyle payitaht İstanbul’da üç gün fakir fukaraya yemekler ve hediyeler dağıttırmış, yetim ve öksüzleri sevindirmiştir. Onun da Şehzade Ahmed gibi hastalanıp ölmesinden çok korkmuştu. Bir gün rahatsızlanması üzerine, kethüdayı çağırarak Şehzade Mustafa’ya dua etmeleri kaydıyla zindanda bulunan ve muhtemelen borcundan dolayı hapsedilmiş olan mahkûmların borçlarının ödenerek tahliye edilmelerini istemiş; bunun için 4 bin kuruşluk kaynak tahsis etmiştir. Şehzade Mustafa’nın yetişmesi ve terbiyesi ile elinden geldiğince ilgilenmiştir. İlk eğitimini ve dinî bilgilerini kendisi vermiştir. Eşi Sultan I. Abdülhamid’in 1789’da vefat etmesi üzerine, şehzadesinin tahta çıkarılmasını beklemiştir. Fakat o, henüz 10 yaşındaydı ve yaşı daha çok küçüktü. Biraz daha beklemesi ve olgunlaşması gerekiyordu. O yüzden kaynı Sultan III. Selim’in tahta çıkması daha münasip bulunmuştur. Nihayet Kabakçı Mustafa İsyanı neticesinde III. Selim’in tahttan indirilmesiyle, 29 Mayıs 1807’de Osmanlı’nın yeni padişahı Şehzade Mustafa olmuştur. Dolayısıyla Ayşe Sineperver de valide sultanlık makamına yükselmiştir. Bir sene kadar valide sultanlıkta kalmıştır. Alemdar Mustafa Paşa, 1808’de oğlunu tahttan indirmek isteyince onunla ağır münakaşa içerisine girmiştir. Oğlunu tekrar tahta çıkarmak için çalışmış; ancak buna gücü yetmemiştir. IV. Mustafa tahttan indirildikten sonra bir müddet daha Topkapı Sarayı’nda kalmaya devam etmiş; Alemdar Paşa, Eski Saray’a naklini istediyse de, yeni padişah II. Mahmud’a kabul ettirememiştir. Bunun üzerine Alemdar, geceleri haremde oğluyla gizlice buluştuğunu iddia ederek II. Mahmud’a şikâyette bulunmuştur. Muhtemelen bu şikâyet ve tahriklerin de etkisiyle IV. Mustafa, 17 Kasım 1808’de idam edilmiştir. Haliyle bu durum, Sineperver Kadın’ı derinden sarsmıştır. Oğlunun ölümünden sonraki yaşantısına dair yeterli bilgi yoktur. Ama II. Mahmud’a gönderdiği tarihsiz bir mektupta, bir müddet Kasımpaşa’da bir evde kaldığını bildirmiş ve padişahtan ev istemiştir. Sonraki yıllarda bir köşeye çekildiği ve aşırı üzüntüden gözlerinin kör olduğu doğrultusunda rivayetler nakledilmiştir. 11 Aralık 1828’de vefat eden Ayşe Sineperver, Eyüp Sultan Haziresi’ne defnedilmiştir. Sultan IV. Mustafa ve Şehzade Ahmed dışında, 1782’de doğan Esma Sultan isimli bir kız çocuğu daha olmuştur. 1780’de oğlu Ahmed için Üsküdar Yeni Valide Camii ile Bedesten Kapısı yakınında bir çeşme inşa ettirmiştir. 18 Şubat 1810’da, İstanbul Atpazarı yakınlarında bir mektep ve çeşme yaptırmış; giderlerini karşılamak maksadıyla da birçok dükkân, bostan, tarla, ev, ambar ve çiftliğin gelirini vakfetmiştir. Ayrıca 1825’te, Hırka-i Şerif ile Karagümrük arasında kendi adına bir çeşme daha imar ettirmiştir.