ÇOCUĞUMA ALLAH’I NİÇİN ANLATMALIYIM?
Çocuk yetiştirmek, bilinçli bir süreci gerektirir. Anne ve babalar bu süreçte kendilerini bilgi ile donattıkları gibi çocuğa da daha bilinçli şekilde öğretecekler. Bu bilinçli süreçte anne ve babaların bir görevi de çocuklarına Allah’ı doğru anlatmaktır. Bu görevi anne ve babalar yapmasa da sosyal bir canlı olan çocuk, toplum içinde bir şekilde Allah ile ilgili bilgi sahibi olacaktır. Ancak, toplum içinde alacağı bu bilgiler çocuğun yaşına ve zihinsel gelişimine uygun olmayabilir.
Allah anlatılırken iki önemli kural vardır:
- Çocuğa, Allah’ı sevdirmek,
- Allah ile ilgili soruları doğru ve aşırı ayrıntıya girmeden, çocuğun yaşına uygun olarak cevaplamak.
İnsan sevdiğine yaklaşır, sevdiğinin yolundan gider. Çocuğa Allah’ı sevdirmeliyiz; sevdikten sonra gerisini çocuk da getirebilir.
Çocukları ile güzel bir diyalog içinde olan ve çocukların zihinsel gelişim dönemi özelliklerini bilen anne ve babalar, çocuklarının Allah ve din ile ilgili sorularını, çocuğun anlayacağı şekilde anlatırlar.
Küçük çocuklar sordukları sorularının cevabını beklerler; konunun izah edilmesini istemezler. “Güneşi kim çıkardı?” şeklindeki bir soruya “Allah, güneşi bizi aydınlatmak ve ısıtmak için çıkardı.” gibi bir cevap verilebilir. Güneşin doğuşu ve nasıl doğduğu, nasıl var olduğu ile ilgili bilgilerin verilmesi gerekmemektedir.
Çocukların sorduğu sorulara mutlaka cevap verilmelidir. Küçüktür, anlamaz gibi bir düşüncenin içine girilmemelidir. Önemli olan, sorulan sorulara çocuğun yaşına ve zihinsel gelişimine uygun olarak cevap vermektir. “Kardeşim nereden geldi?” gibi bir soruya, “Onu leylekler getirdi.” gibi bir cevap verilemez tabii ki. “Kardeşini, Allah yarattı; sen kardeşini çok seveceksin ve büyüyünce birlikte güzel oyunlar oynayacaksınız.” gibi bir cevap verilebilir.
Sevdiği bir insanı, bir canlıyı ya da nesneyi Allah'ın yarattığını bilmesi, çocuğu Allah'a yaklaştıracaktır. Çocuklar, her şeyin insanlar tarafından yapıldığını düşünürler. Bu durum, onların somut işlemler döneminde olan zihinsel yapısından kaynaklanır. Gördükleri büyük şeylerin büyük insanlar tarafından yapıldığını düşünürler. Onlara göre, büyük insanların her şeyi yapma gücü vardır.
Büyük şeyleri, büyük insanlar yapar düşüncesi zamanla, yani soyut işlemler döneminde (ergenlik döneminde) büyük şeyleri Allah yapar düşüncesine döner.
Çocuklar, her şeyin insan eliyle yapıldığını düşündükleri gibi Allah’ı da insan gibi düşünürler. Allah’ı, her şeye gücü yeten büyük bir insan gibi düşünürler. Böyle düşünmesi gayet normaldir.
Çocuklar, Allah’ı insan gibi düşündükleri için somutlaştırma adına çeşitli sorular sorarlar: “Allah nerede oturuyor?” “Allah’ın evi nerede?” “Allah’ı neden görmüyorum?” gibi sorular sorarlar. Bu soruların sorulması normal karşılanmalı ve sorular çocuğun anlayacağı şekilde cevaplanmalıdır.
Allah için bir mekân atfedilmeyeceği için “Allah gökyüzünde oturuyor.”, “Allah cennette oturuyor.” gibi cevaplar verilmemelidir.
“Allah’ın var olduğu, her şeyi en güzel şekilde var ettiği, insanları çok sevdiği, ama bizim onu göremeyeceğimizi…” söyleyebiliriz.
Burada akla şu gelebilir: “Allah’ı neden göremiyoruz?” Bu sorunun cevabı da yaşantımızdan çeşitli hikâyelerle anlatılabilir.
Çocuklara verilecek önemli bilgilerden biri, görevimizin Allah’ı görmek olmadığı ama Allah’ın var olduğunu bilmek olduğunu söylemektir. Çocuklar, fıtratları-yaşları gereği söylediğiniz bu bilgileri doğru kabul edecektir.
Çocukların Allah’ı niçin görmediğimiz ile ilgili sorularına şu şekilde cevap verilebilir:
“Allah, bizi çok seviyor ve bizi görüyor ama biz göremiyoruz. Mesela, televizyondaki insanları biz görüyoruz ama onlar bizi göremiyor. Televizyonda canlı yayında olanlar, insanların onları izlediğini biliyor ama kendilerini izleyenleri göremiyorlar. İşte, Allah da bizi görüyor, seviyor ama biz onu göremiyoruz.”
Allah anlatılırken ve Allah ile ilgili örnekler verilirken, Allah’ın bizleri sevdiği ve bizler için yarattığı güzel şeyler ve nimetler de aynı anda anlatılmalıdır.
Eğer biz yetişkinler çocuklara Allah’ı anlatmazsak çocuklar da kafalarında kendilerine göre bir Allah tasavvur edeceklerdir. Bu nedenle çocuklarımızın Allah ile ilgili sorularına çocuğun yaşına uygun olarak cevap vereceğiz. Gün içinde, yaşamımızda Allah’ı zikredeceğiz.
“Allah, ne güzel çiçekler vermiş.”, “Bulutlar ne güzel duruyor. Allah ne güzel bulutlar oluşturmuş.”, “Allah bu kediyi ne güzel yaratmış.”, “Saçların çok güzel. Allah sana çok güzel saçlar oluşturmuş.”…
Çocuklar doğuştan din duygusuna sahiptir. Fıtratlarında olan Allah ve din duygusu, onlara uygun bir dille anlatıldığında kabul edip anlayacaklardır. Çocuklar öğrenme ve anlatılanları doğru kabul etme yetisi ile doğarlar. Anne ve babalar onlara bir konuda bilgi verdiğinde o bilgiyi doğru kabul ederler.
