BAŞARININ TEMEL UNSURLARI: SABIR VE İRADE

Sabır ve irade, çocuk eğitiminde kişilik eğitimi ve karakter oluşumu için kazanılması ve kazandırılması gereken önemli değer ve kavramlardır. Bir hasbihalde arkadaşım, “Bir yutkunma miktarı sabredişlerin ardında mutlak çiçek açarmış hayata...” dedi. Hasbihal yaptığım arkadaşım, bu cümle ile sabrın önemini çok güzel özetlemiş oldu. Sabır, mevcut koşullara dayanma gücüdür. Sabır, kişinin, alınan kararlar için iradesine sahip olma gücüdür. Sabır, mücadeleden vazgeçmek değildir. Tüm önlemler alındıktan sonra, yapılması gerekenler yapıldıktan sonra sonucu zamana bırakmaktır. Yani Allah’a dayanmaktır. Peygamber Efendimiz (s.a.v.), sabrın önemi konusunda şöyle der: “Mü’min kişinin durumu ne kadar şaşırtıcıdır. Zira her işi onun için hayırdır. Bu durum, sadece mümine hastır, başkasına değil. Onun memnun olacağı bir şey gelse şükreder, bu ise hayırdır. Bir zarar gelse sabreder, bu da hayırdır.” Hz. Ali, sabrı ne güzel ifade etmiş: “Bedende baş ne ise, imanda da sabır aynıdır. Başsız beden olmayacağı gibi, sabırsız da iman olmaz.” İrade, sözlükte “istemek, dilemek, bir şeyi yapıp yapmamaya karar vermek” anlamlarında kullanılır. İrade, Allah’ın insanlara bahşettiği güzel bir yetenektir. Bu yetenek eğitilir, yani geliştirilir. Bunu seçme ve tercih yeteneğini bize vermiş, tercih edilen ve seçilen her ne ise, karşılığında da bizleri sorumlu tutmuştur. Yukarıdaki açıklamalardan sonra şunu diyebiliriz: Sabır ve irade süreci, tevekkül süreci ile aynıdır. Yani bir iş için yapılması gereken her şeyi yapıp sonucu sabır ile beklemek. Başarılı insanların hayatları incelendiğinde birtakım özellikleri hemen göze çarpar: Öncelikle çok sabırlı bir yapıya sahiptirler. Başarılı insanlar hedefleri konusunda kararlıdır. Hedefleri konusunda güçlü bir iradeleri vardır. Spor yaparlar, kitap okurlar, sabahları erken kalkarlar, sağlıklı beslenirler, hayatını düzenleyen ve kolaylaştıran kuralları vardır, zamanı iyi yönetirler. Başarı, sabır ve azim üzerine kurulur. Başarı, kararlı olmayı gerektirir. Kararlı olmak, sabırlı olmaktır. Başarı yolunda ilerlemek, beraberinde sabrı ve azmi de götürmeyi gerektirir. Herkes başlayabilir ancak sabırlı ve güçlü bir iradeye sahip olanlar bitirebilir. Dünyada iz bırakmış, başarıya ulaşmış insanların en önemli özellikleri arasında sabırlı ve iradeli bir tutuma sahip olmaları yer alıyor. İrade, kısa vadeli tatminleri erteleyebilme gücüdür. Kısa zamanda elde edilebilecek keyiflere direnerek sabırla uzun vadeli olan asıl hedefe ulaşabilme gücüdür. İrade, istenmeyen ya da öncelikli olmaması gereken duygu, düşünce ve tepkileri yok sayabilme gücüdür. İrade, heyecanlı bir duygusal yapı yerine sabırlı, mantıklı ve soğukkanlı bir bilişsel davranış sistemi barındırabilme becerisidir. Eğer sabırlı değilseniz, başaramazsınız. Eğer ben başaramam, diyorsanız, başaramazsınız. Eğer çalışamam, diyorsanız, çalışamazsınız. Eğer kendime engel olamam, diyorsanız, elbette ki kendinize engel olamazsınız. Eğer elimde değil, diyorsanız, kendinizi kandırıyorsunuz. Eğer sabredemem, diyorsanız, kendinizi kandırıyorsunuz. Bir şeyi istemek ve istememek bizim elimizde olduğuna göre seçim bize ait. Duygu, düşünce ve davranışlarımızı kontrol etmek elimizde olduğuna göre irade ile ilgili sorunumuz yoktur. Düşüncelerimizi, duygularımızı, tepkilerimizi kontrol etme ve yönlendirme gücü sağlayarak bizim zorlu durumlarda hayatta kalabilmemizi sağlayan güç, irade gücüdür. Bir çeşit ahlâk kası da diyebiliriz. İrade gücü eğitilebilir. Ben buna, ‘eğitilebilen zihinsel kas’ diyorum. Güçlü irade, sadece zor işleri başarmak için değil, her gün karşılaşılan birçok güçlüğe ânında, tüm gücümüzle ve sabırla karşı koyabilmek için gereklidir. Amaçlarımıza ulaşmada seçtiğimiz yöntemler, tutumlar ve davranış niteliğimiz, kararlarımızın başarısını belirler. Çünkü irademiz, hayatımızda doğumla başlayan diğer organlarımız gibi değildir. İrade çaba ister, gayret ister, bakım ister, sabır ister. İrade ve sabırla donanmış bilgi, bizleri daha başarılı ve güvenli bir geleceğe taşıyacaktır. Kulun irade gücünü aşan bazı sıkıntılar da olabilir. Böyle sıkıntılar yaşandığında Allah’a sığınmak ve sabretmek gerekir. Kur’an-ı Kerim, Yusuf Suresi 18. ayette Hz. Yakub’un sabrı, şöyle ifade ediliyor: “Artık bana düşen, güzelce sabretmektir. Bana yardım edecek olan ise ancak Allah’tır.”