Allah’ın Nuranî Memurları

Melekler, Allah’ın kâinatta bazı işleri yürütmek için yarattığı ve belli işlerde görevlendirdiği soyut varlıklardır. Melekler farklı şekillere girebilirler ve beş duyu organı ile algılanamazlar Melekleri gözle göremesek de Kur’an’da meleklerden ve meleklerin çeşitli görevlerinden bahsedildiği için ve iman edilecek esaslar arasında zikredildiği için meleklere iman etmek bir amentü ilkesidir.

Meleklerle iç içe yaşarız, onlar, Allah görevlendirdiği her yerde ve her zaman bulunurlar. Meleklere iman etmek Allah’ın emridir. Onları inkâr eden, Kur’an-ı Kerim’in beyanı ile derin bir sapıklık içine düşmüş olur: “Her kim, Allah’ı meleklerini, kitaplarını, peygamberlerini ve ahiret gününü inkâr ederse derin bir sapıklığa düşmüş olur.”1

Meleklerin Yapısı: Melekler, insanlardan ve cinlerden farklı olarak nurdan yaratılmışlardır. Meleklerin erkeği dişisi yoktur, yemezler, içmezler, uyumazlar, yorulmazlar, evlenip çoğalmazlar, nuranî varlıklar oldukları için gözle görülmezler. Işık hızıyla hareket ederler. Mekkeli müşrikler, meleklere Allah’ın kızları diyorlardı. Allah bu inanışı reddetmektedir. Melekler, Allah’a mutlak surette itaat ederler, asla isyan etmezler. Meleklerin kanatları vardır.

Meleklerin Özellikleri: Melekler, Allah’ın kendilerine vermiş olduğu görevleri eksiksiz yerine getiren nuranî memurlardır. Melekler, mü’minlere düşkündürler, dünya ve ahirette mü’minlerin dostudurlar ve mü’minlere dua ederler ve istiğfarda bulunurlar, mü’minlerin yaptığı dualara da âmin derler.

Melekler, âlimlere, ibadet edenlere, Allah’ı zikredenlere, hayırlı işlerle meşgul olanlara, hasta ziyareti yapanlara ve mü’min kardeşine dua edenlere dua ederler. Melekler bazen de mü’minlere yardım etmek için Allah tarafından gönderilirler. Âl-i İmran Suresi’nde Bedir Savaşı’nda indirilmiş üç bin melekle İslâm ordusuna yardım ettiği haber verilmektedir.

Kur’an’da Adı Geçen Melekler

Cebrail (a.s.): Meleklerin en büyüğüdür. Peygamberlere Allah’tan vahiy getirir. Allah ona üstün akıl ve dirayet vermiştir. Bu meleğe Kur’an’da “ruh”, “rasûl” de denilmektedir. Cebrail Peygamberimiz’e vahiy getirirken iki defa kendisi görünmüş, çoğu zaman sahabeden Dihyetü’l-Kelbi’nin suretinde görünür, bazen de görünmezdi.

Yahudiler, Peygamberimiz’e vahiy getiren meleğin adını sormuşlar, O da Cebrail deyince Yahudiler, Cebrail bizim düşmanımızdır, demişlerdi. Bunun üzerine Allah “Her kim Allah’a, meleklerine, rasullerine, Cebrail’e ve Mikail’e düşman ise bilsin ki Allah da kâfirlerin düşmanıdır.”2 Yahudilerin bu sapkın inanışını tenkit etmiştir.

Mikail: Tabiat olaylarını ve mahlûkatın rızıklarını yönetmekle görevli melektir.

İsrafil: Kıyametin kopuşunu ve yeniden dirilişi ilan eder.

Azrail: Kur’an’da kendisinden ölüm meleği olarak bahsedilir. “De ki, sizin için görevlendirilen ölüm meleği canınızı alacak, sonra Rabbinize döndürüleceksiniz.”3

Hafaza/Kiramen Katibin Melekleri: Bunlar insanlarla birlikte bulunurlar ve insanları görünür görünmez bazı tehlikelerden korurlar ve insanların yaptıklarını kaydederler. Bu melekler hakkında Kur’an’da şöyle buyrulur: “Hâlbuki sizin üstünüzde hakiki bekçiler ve çok değerli yazıcılar (kirâmen kâtibîn) vardır ki, onlar ne yaparsanız bilirler.”4 “Hafaza”, “rakîb-atîd” melekleri de denilen bu meleklerin belirtilen yazma görevinden başka ahiret günü hesap sırasında yapılan sorgulamada şahitlik de yapacaklardır.

Münker-Nekir: Kabirde ilk sorguyu yapacak olan meleklerdir. Bu meleklerden hadisi şeriflerde bahsedilmektedir. Kabirde insanı karşılayacak ve “Rabbin kim, dinin nedir, peygamberin kimdir, kitabın nedir, şeklinde insanları sorgulayacak olan meleklerdir. Alacakları cevaba göre muamelede bulunacaklardır.

Meleklerin sayısı hakkında bir rakam belirtmek mümkün değildir. Her yağmur ve kar tanesini bir meleğin indirdiği yönündeki rivayetler dikkate alınırsa melek sayısı rakamlarla ifade edilemez. Cennet meleklerinin başı Rıdvan, Cehennem meleklerinin başı ise Malik olarak isimlendirilmektedir.

Cennet melekleri insanları selam ile karşılayacak ve müjde vereceklerdir. “Sabretmenize karşılık selâm sizlere. Dünya yurdunun sonucu (olan cennet) ne güzeldir!”5 Cehennem melekleri ise cehennemliklere sorar: “İnkâr edenler grup grup cehenneme sevk edilirler.

Cehenneme vardıklarında oranın kapıları açılır ve cehennem bekçileri onlara şöyle derler: ‘Size içinizden, Rabb’inizin ayetlerini size okuyan ve bu gününüze kavuşacağınıza dair sizi uyaran peygamberler gelmedi mi?’ Onlar da, ‘Evet geldi.’ derler. Fakat inkârcılar hakkında azap sözü gerçekleşmiştir.”6

Özetle melekler, Allah’ın emrine amade olan görevlilerdir, kendilerine her ne görev verilirse onu eksiksiz yaparlar. Melekler aynı zamanda mü’minlerin görünmeyen dostudurlar.

1. 4/Nisa, 136
2. 2/Bakara, 98
3. 32/Secde, 11
4. 82/İnfitâr, 11-12
5. 13/Ra’d, 24
6. 39/Zümer, 71