HZ. SÜLEYMAN(A.S.)'DAN KARINCA MESAJI

"Bir peygamber karınca yuvası üzerinde uyumuş¸ uykuda kendisini bir karınca ısırdı diye¸ emretmiş yuvayı yaktırmıştı. Bunun üzerine Yüce Allah onu¸ Demek sen tesbih eden bir topluluğu hem de yakarak yok ettin öyle mi?' diye uyarmıştır."
Hayat düsturumuz Kur'ân¸ bize Hz. Süleyman Peygamber'den bahsederken onun hayatından çok önemli kesitler sunar. Kur'ân'a göre Hz. Süleyman (a.s.)¸ sultan peygamberdir. Hikmet ve adaletiyle cihâna hükmetmiş hikmet babası bir peygamber. İnsanlar¸ cinler¸ kuşlar ve hatta rüzgâr emrine verilmiş bir peygamber. Kuş dili başta olmak üzere hayvanların dilini anlayabilen bir peygamber. Şimdi onun hayatından bazı kesitleri¸ bize yönelik mesajlarıyla hatırlayalım: Karıncayı İncitme! “Süleyman Davud'a vâris oldu: Ey insanlar! Bize kuş dili öğretildi ve bize her şeyden bolca verildi. Doğrusu bu apaçık bir lütuftur.' dedi. Süleyman'ın cinlerden¸ insanlardan ve kuşlardan müteşekkil olan ordusu toplandı. Hepsi toplu olarak gidiyorlardı. Sonunda¸ karıncaların bulunduğu vâdiye geldiklerinde bir karınca: Ey karıncalar! Yuvalarınıza girin¸ Süleyman'ın ordusu farkına varmadan sizi ezmesin.' dedi. Süleyman¸ onun sözüne hafifçe güldü ve: Rabbim! Bana ve ana babama verdiğin nimete şükürde¸ hoşnut olacağın işi yapmakta beni muvaffak kıl. Rahmetinle¸ beni iyi kullarının arasına koy.' dedi.“1 Âyetler¸ Hz. Süleyman (a.s.)'a pek çok nimetlerin verildiğini hatırlatıyor. Süleyman (a.s.) bu nimetleri kendisine bahşedenin Yüce Allah olduğunu itiraf ediyor ve O'na şükretmesinin gereğini dile getiriyor. O nâil olduğu bunca nimet ve saltanata rağmen asl⸠“Ben kazandım¸ ben elde ettim¸ babamdan atamdan kaldı.” demiyor¸ büyüklüğüne yakışan bir tevâzu ile¸ “Bize verildi¸ bize lütfedildi
” diyor. Bu nimetlerden kuş dili ve diğer hayvanların dilini bilmesi¸ cin¸ insan ve kuşlardan bir ordunun emrine sunulması burada özellikle zikredilmiştir. Kur'ân'ın¸ Karınca Vadisi'nden ordusuyla geçerken Hz. Süleyman (a.s.)'ın bir karıncanın sözlerini anlaması ve buna gülmesinin söz konusu edilmesi oldukça dikkat çekicidir. Buna göre¸ gereksiz yere karıncayı bile ezmek ve incitmek doğru değildir. Nitekim bir hadiste anlatıldığına göre: “Bir peygamber karınca yuvası üzerinde uyumuş¸ uykuda kendisini bir karınca ısırdı diye¸ emretmiş yuvayı yaktırmıştı. Bunun üzerine Yüce Allah onu¸ “Demek sen tesbih eden bir topluluğu hem de yakarak yok ettin öyle mi?' diye uyarmıştır.”2 Hulûsi Efendi (k.s.) bir defasında dostları ile kendi bahçelerinde sohbet ederken şöyle buyurur: – Çaylarınızı bitirin¸ sizlerle Tâceddin-i Velî Hazretlerini ziyaret edelim. Bir beyitimizde samimi bir gönülle biz şöyle demişiz: Her veliyullah cemâlullaha bir âyinedir Hem musaffâ dilleri Hakk sırrına gencînedir Hep birlikte hazîrenin başına ziyârete giderler. Hulûsi Efendi (k.s.): “Evliyaullahtan Kutbu'l-muhakkikîn Es-Seyyid Eş-Şeyh İbrâhim Tâceddîn-i Velî ve oğlu Ali kuddise sırruhu'l-celî hazretleri ve civarında medfûn olan zevâtın rûhu için el-fâtiha!” der. Sonra bir dostunun defterine şu ibareyi yazar: “Ey zâir; Taceddîn-i Velî Hazretleri¸ ömrü boyunca Allah için mahlûkata hürmet ve şefkat etmiş ve bir karıncanın bile gönlünü incitmemiştir. Bu ulu kişinin toprağına saygı göster¸ hürmet et.” Cüssesinin Küçüklüğüne Rağmen¸ Hak Sahibi Karınca ki¸ ilk etapta insana doğrudan bir faydası olmayan küçücük bir hayvandır. Ancak o da varlıklar âleminde boşuna yaratılmamıştır. Cüssesinin küçüklüğüne rağmen¸ çalışkanlıkta örnek oluşu yaratılış hikmetlerinden sadece biridir. Yüce Yaratıcı¸ her şekilde çok çeşitli ve farklı varlıklar yaratarak erişilmez kudretini göstermiştir. Aslında her varlık¸ O'nun varlığının ve eşsiz kudretinin delillerindendir. Karınca da onlardan sadece biridir. Hulûsi Efendi (k.s.) Hazretleri'nin de bulunduğu bir sohbet ortamında¸ Kanunî Sultan Süleyman ve karıncayla ilgili şu meşhur hadise sık sık anlatılır: “Hz. Süleyman (a.s.) ile aynı adı taşıyan Kanunî Sultan Süleyman'ın saraydaki meyve ağaçlarına karıncalar musallat olur¸ bahçıvanlar onların itlâf edilmesinin gerekli olduğunu söyleyince Sultan¸ zamanın şeyhülislamı Ebu's-Suûd Efendi'ye bir sormayı ister ve konunun nârinliği sebebiyle şöyle ince bir beyitle meseleyi Şeyhülislam'a sorar: Dırahta ger ziyân etse karınca Günâhı var mıdır ânı kırınca? Ebu's-Suûd Efendi'nin cevabı da ince ve hikmetlidir: Yarın Hakk'ın dîvânına varınca Süleyman'dan hakkın alır karınca. Hikmeti Görebilmek Aslında bu bakış açısı karıncanın şahsında tüm varlıklaradır. İman adamı¸ yaratılan tüm her şeyi Yaratan'dan dolayı sever ve onun varlığını korur. Zira kâinatta hiçbir şey hikmetsiz¸ anlamsız ve boşuna yaratılmamıştır. Yüce Allah'ın geniş arzında her varlığa yer vardır. Önemli olan¸ her şeyi yerli yerine koyabilmek ve yerindeki hikmeti görebilmektir. Elbette bu varlıklar dünyasında insanın çok daha ayrı ve özel yeri vardır. Zira o¸ yeryüzünün halîfesidir ve kâinatta her şey insan için yaratılmış ve onun emrine sunulmuştur. Her şey insan için¸ insan da Rabb'i için¸ O'nu tanımak ve O'na kulluk yapmak için yaratılmıştır. Bu sebeple insanın da saygınlığı vardır. Bunun için insanın yaşama hakkı en temel ve en başta gelen haklarındandır. Ne var ki¸ bugün karıncayı bile gereksiz yere incitmemeyi emreden bir dinin müntesibleri Müslümanlar¸ acımasızca birbirlerini öldürebiliyorlar! Yine bu kıssadan¸ yolculuk yapanların yol üzerinde bulunan varlıklara zarar vermemek için dikkatli olmaları; tedbir alabilecek durumda olanların da zarar görmemek için tedbir almalarının gereği çıkar. Bu yüzden karınca “Süleyman'ın ordusu farkına varmadan sizi ezmesin.” demiştir. Çünkü inanan insanlar¸ göz göre göre varlıklara zarar vermezler. Karıncanın bu sözleri karşısında Hz. Süleyman (a.s.)'ın gülmesi¸ onun konuşmasına ve tedbirli davranmasına olan hayretinden ve Rabb'inin kendisine bahşettiği bu saltanatın büyüklüğünden¸ karıncayı anlayabilme nimetinin kendisine bahşedilmesinden duyduğu sevinçten olsa gerekir. Hz. Süleyman (a.s.)'ın duâsında anne babasını hatırlaması¸ Rabb'ine lâyığı ile şükredebilmeyi istemesi ve sâlihlerin arasına katması için O'ndan yardım dilemesi de oldukça dikkat çekicidir. Demek ki insan¸ ameline güvenmemeli¸ Rabb'inin rahmetini istemeli ve o rahmete lâyık olmaya gayret etmelidir. Âyetler¸ karınca ve diğer varlıkların da dilleri olduğuna¸ onların da bir arada yaşarken bir kısım kurallara göre hareket ettiğine işaret etmektedir. Nitekim âyetler¸ hayvanların da ümmet olduğuna vurgu yapmaktadır. İnsanlara düşen¸ bu gözle hayvanları incelemeleri ve onlardan ibretler almalarıdır. Yüce Rabb'imizin¸ insanlar yanında cinleri¸ kuşları ve rüzgârı Süleyman Peygamber'inin emrine musahhar kılması üzerinde durulup düşünülmesi gereken bir husustur. Meşrû şartlar içerisinde¸ Süleyman gibi olunursa bu ve diğer varlıkların bizim emrimize verilebileceğine işaret etmektedir. Araştırmacılar bunun için araştırmalar yapmalıdırlar. Süleyman Olanlar Ayakta Ölürler! Kur'ân-ı Kerim¸ Hz. Süleyman (a.s.)'ın ayakta vefat edişinden bahseder: “Süleyman'ın ölümüne hükmettiğimiz zaman¸ ancak değneğini yiyen kurt onun ölümünü cinlere fark ettirdi. O¸ ölü olarak yere düşünce¸ ortaya çıktı ki¸ şâyet cinler görülmeyeni bilmiş olsalardı alçak düşüren bir azap içinde kalmazlardı.”3 Buna göre Süleyman olanlar¸ onun izinde olanlar ayakta ölürler. Yani ölene kadar hayır işlerinde çalışırlar. Bu ruha sahip olanların hayat felsefesinde hayırlı işlerden¸ sâlih amellerden emekli olma yoktur. Onlar¸ hayırlı bir işte yorulur¸ bir başka hayırlı işte dinlenirler. Tıpkı Rabb'imizin buyurduğu gibi: “Hayırlı bir işte yorul¸ bir başka hayırlı işe doğrul. Ama hep Rabb'in rızasında yoğrul!“4 Nitekim Hz. Süleyman (a.s.) da âhir ömrüne rağmen¸ hayırlı işlerde bulunmaya devam etmiş ve ecel kendisini aktif bir eylemin içerisinde bulmuştur. Hulûsi Efendi (k.s.)¸ Hutbeler adlı eserinde olgun bir mü'minin özelliklerinden bahsederken mü'min olmanın sadece namaz kılmak¸ oruç tutmaktan ibaret olmadığını¸ bunların yanında herkesin hayır ve iyiliği için çalışmakla ancak olgun mü'min olunabileceğini şu şekilde izah eder: “Evet¸ tam ve olgun bir mü'min olabilmek için sadece; Allah'a¸ Peygambere¸ kitaba inandım.' demek¸ namaz kılıp; oruç tutmak kâfi değildir. Belki¸ iman husûsunda şek ve tereddüd perdelerini yırtan bir yakîn-i tâm içinde bulunmak¸ sarsılmaz bir imana sahib olmak¸ Allah'ın emrettiği vechile ibâdetlerini yapmak¸ ahlâkî ve ictimâî vazifelerine sadık kalmak lazımdır.
. Düşündükleri dâimâ hayırdır. Kendisini hey'et-i ictimâiyyenin bir uzvu bilir. Menfaatını umûmun menfaatinde¸ zararını da umûmun zararında görür. Menfaatını başkalarının zararında aramaz. Herkesin hayrına ve iyiliğine çalışır. Kendisine yapıldığını istemediği bir şeyi başkasına yapmaz. Kendisi için sevdiği¸ arzu eylediği iyi şeyleri başkaları için de ister.”5 Bizim Peygamberimiz (s.a.v.) ve Hz. Süleyman (a.s.) da âhir ömrüne rağmen¸ hayırlı işlerde bulunmaya devam etmiştir. O¸ ömrünün son günlerinde hasta yatağındadır¸ ancak ateşli hastalığı sırasında her kendine gelişinde “Namaz vakti olduysa beni kaldırın namazımı kılayım.” buyurmuş¸ uyanık olduğu zamanları ümmetini en temel konularda uyarmaya ve onlara nasîhat etmeye devam etmiş; Suriye üzerine göndermek için hazırladığı büyük ordunun yola çıkıp çıkmadığını “Üsame Ordusu yola çıktı mı?” sözleriyle merakını dile getirmiştir. Yine âyet bize¸ cinler de dâhil Yüce Allah'ın bildirmediği hâlde hiç kimsenin gaybı bilemeyeceğini öğretiyor. Çünkü şâyet cinler¸ geleceği bilselerdi¸ yanlarında ayakta dikilen Hz. Süleyman (a.s.)'ın vefat ettiğini bilirler ve ona göre hareket ederlerdi. Ama onlar bunu bilemediler¸ ta ki küçük bir kurt onun dayandığı bastonu kemirip düşürünceye kadar. Evet¸ cinler yaratılışları ve kendilerine sunulan bazı özel imkânlar sebebiyle¸ insanlardan farklı şeyleri bilebilirler; ancak onlar da gaybı bilemezler. “Gaybın anahtarları O'nun katındadır¸ onları ancak O bilir. Karada ve denizde olanı bilir. Düşen yaprağı¸ yerin karanlıklarında olan taneyi¸ yaşı kuruyu ki apaçık Kitap'tadır ancak O bilir.”6 “Kıyâmet saatini bilmek ancak Allah'a mahsustur. Yağmuru O indirir¸ rahimlerde bulunanı O bilir¸ kimse yarın ne kazanacağını bilmez ve hiç kimse nerede öleceğini bilemez. Allah şüphesiz bilendir¸ her şeyden haberdardır.”7 Süleyman Peygambere ve onun izinde gidenlere selam olsun! Dipnot 1. 27/Neml¸ 16-19. 2. Buharî¸ Müslim. 3. 34/Sebe'¸ 14. 4. Bkz. 98/İnşirah¸ 7-8. 5. Es-Seyyid Osman Hulûsi Ateş¸ Şeyh Hâmid-i Minberinden Hutbeler¸ (Haz. Prof. Dr. Mehmet Akkuş – Prof. Dr. Ali Yılmaz)¸ Nasihat Yayınları¸ İstanbul¸ Ağustos 2006. 6. 6/En'âm¸ 59. 7. 31/Lomân¸ 34.