ANNE SÜTÜ

Sütannenin çocuğun karakterinde bir önemi var mıdır?Cevab:

Süt devresi içerisinde verilen gıda¸ çocuğun karakterine tesir etmektedir. Bu devre içerisinde aynı anneden emme sonucu vukua gelen sütkardeşliğinin¸ evlenmeyi haram kılmada doğum ve nesep yoluyla olan hakiki kan kardeşliğine eşit tutulması bu inancın bir sonucudur.

Sütannenin çocuğun karakterinde bir önemi var mıdır?

Cevab:

Süt devresi içerisinde verilen gıda¸ çocuğun karakterine tesir etmektedir. Bu devre içerisinde aynı anneden emme sonucu vukua gelen sütkardeşliğinin¸ evlenmeyi haram kılmada doğum ve nesep yoluyla olan hakiki kan kardeşliğine eşit tutulması bu inancın bir sonucudur. Bu hususta Hz. Aişe (r.anha)'dan rivayete göre Rasûlullah (s.a.v.) Efendimiz:

"Doğum¸ nesebten dolayı evlenilmesi ne haram olmuş ise¸ sütten dolayı da evlenilmesi haram olur."[1] buyurdular. Bu kardeşliği kılan emme miktarı¸ çocuğun midesine inecek kadar olması yeterlidir. Bundan da maksat¸ alınan sütün çocuğun bünyesine dâhil olmasıdır.

Süt devresi içerisinde verilecek gıdanın çocukta meydana getireceği tesire inancın bir başka tezahürü¸ ihtiyaç anında aranacak sütannesi hususundaki tavsiyede kendini göstermektedir. Hz. Aişe (r.anha)'dan rivayete göre Rasûlullah(s.a.v.) Efendimiz:

"Ahmak kadınlara çocuk emzirtmeyiniz."[2]buyurdu.

Enes b. Malik (r.a.)den rivayete göre Rasûlullah (s.a.v.) Efendimiz şöyle buyurdu:

"Ahmak kadınlar¸ çocuklarınızı emzirmesin! Çünkü süt¸ etki eder."[3]

Hz. Ömer yanına gelen şaşımsı (r.a.) bir adama:

– Sen filan oğullarından mısın¸ diye sordu. Adam da:

– Hayır! Fakat onlar beni emzirdi¸ dedi. Hz. Ömer (r.a.):

– Sütle onlara benzeme meydana gelir¸ dedi.[4]

Bütün bu rivayetlerdeki yasağın hikmeti: Sütün çocuğun tabiatına tesir etmesidir. Yani ahmak kadının sütünü emen çocuğun da ahmak olması muhtemeldir. Onun için sütanayı seçerken ahmak olmamasına dikkat etmek gerekir. Maddî ve manevî¸ her yönden mükemmel sütanne seçmek gerekir. Nitekim Abdullah b. Amr b. Avf (r.a.)‘ın dedesinden rivayete göre Rasûlullah (s.a.v.) Efendimiz şöyle buyurdular:

"Sütannesini Müzeyne Kabilesinden yapın! Çünkü onlar ehl-i emanettirler."[5]

Bütün bu rivayetlerden bu hususta:

"Süt devresinde verilen süt¸ tabiat ve karakteri değiştirir." umumi kaidesi oluşmuştur:

Bu bakımdan bu umumi prensibi kendimize rehber edinip¸ hükmüyle amel etmede titizlik göstererek sütannede; tertemiz bünyeli¸ asaletli¸ akıllı¸ dindar ve güzel ahlaklı olmak¸ helalden beslenmek gibi vasıflar aramak gerekir. Çünkü haramdan olacak sütte bereket ve hayır olmaz. Bu çeşit sütle beslenen çocuk habis tıynete sahip olur.

Şeyh Ebu Muhammed el-Cüveynî merhum¸ bir gün evine girince¸ geleceğin "İmamu Ebi'l-Meali"si olacak olan küçük çocuğunu¸ annesinden başka bir kadını emer bulur. Cüveynî hemen çocuğu kapar¸ baş aşağı ederek karnını sıkar ve parmağını ağzına sokarak emdiği sütü tamamen kusturur ve:

– Çocuğun ölümünü kolaylaştırsa bile¸ annesinden başkasının sütünü emdirmek suretiyle karakteri bozulmamalıdır¸ der. İmam büyüyünce¸ herhangi bir münazarada diline bir tutukluk gelse¸ bunu¸ o sütten midesinde kalan bulaşığın tesirinden bilirdi.

Gayri Müslim¸ haramdan sakınmayan bir kadın sütannesi tutulmaz. Çünkü onlar şarap içerler¸ domuz eti yerler. Bu bakımdan¸ çocuğu bu yedikleri şeylerle besleyeceklerinden korkulur. Neticede etkilenme ve onlara benzeme olabilir. Dahası çocuk¸ ilgisi sebebiyle gayri Müslim sütannesini sevip onun dinine meyil de edebilir.

Edeb ve terbiye kitaplarına da bu prensip aynen girmiştir. Mesela İznikî şöyle der: "Ve dahi sütanaya çocuğu verirse¸ bir saliha ve akıllı ve aslı pak ve ırkı temiz ve huyu güzel ve itaatkâr kadına emzire. Zira çocuğa huyu tesir eder. Hadis-i şerifte: ‘Evlad süte göredir.'buyrulmuştur."Harpûtî Ömer Naimî ise: "Ahmak kadının sütü zarar verir. Gafletle emzirdi isen kustur." der. İmam Gazâlî de haramla beslenen kadından meydana gelen sütle beslenen çocuğun¸ ilerde habis şeylere meyledeceğini söyler.